سرمایه اجتماعی مجموعه‌ای از هنجارها و کارکردهایی است که برای رسیدن به یک هدف مشترک در نظر گرفته می‌شود. معمولاً جوامعی که توسعه‌یافته هستند سرمایه اجتماعی بیشتری نسبت به دیگر کشورها دارند. در جامعه هرچه بیشتر موضوع سرمایه اجتماعی موردتوجه قرار گیرد، آن جامعه در حوزه‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی پیشرفت می‌کند. به‌بیان‌دیگر افراد این مدل جوامع بهتر و راحت‌تر به اهداف و منافع مشترک خود می‌رسند.
بخوانید درباره: چرا خیریه ها در جامعه مهم هستند؟
در بین افراد جامعه، جوانان نقش مهم‌تری ایفا می‌کنند. علت اصلی آن این است که جوانان در معادلات و هنجارهای اجتماعی نقش اساسی را بر عهده دارند. با توجه به این‌که 30 تا 40 درصد جمعیت هر جامعه‌ای را جوانان تشکیل می‌دهند، نقش مهم‌تر و تاثیرگزارتری را در جامعه به خود اختصاص می‌دهند. زیرا جوانان نقش مستقیمی در اشتغال، مشارکت‌های اجتماعی، فعالیتهای فرهنگی و غیره دارند.
تعریف بیکاری و انواع آن
در اقتصاد افرادی که در سن کار (15 تا 65) هستند و جویای کار باشند اما شغل یا منبع درآمدی پیدا نکنند، بیکار تلقی می‌شوند. کودکان و افراد مسن که توانایی انجام کار ندارند جزو این جمعیت به‌حساب نمی‌آیند. درواقع ادامه ندادن کسب‌وکار و یا در دسترس نبودن کار برای افرادی که خصوصیات کار کردن را دارند اما کاری برای آن‌ها پیدا نمی‌شود. از انواع بیکاری می‌توان موارد ذیل را نام برد.
- بیکاری ساختاری: علت اصلی آن کیفیت انتخاب مهارت‌هاست و ناشی از رشد و توسعه برخی از فعالیت‌ها در کشور است.
- بیکاری اصطکاکی: علت اصلی آن تغییر اقتصاد ملی است.
- بیکاری طبیعی: به‌دلیل عدم تعادل بین عرضه و تقاضا برای مهارت‌ها اتفاق می‌افتد.
- بیکاری منطقه ای: به‌دلیل وضعیت اقتصادی وخیم در منطقه‌های ضعیف اتفاق می‌افتد.
- بیکاری فصلی: در طبیعت فصل‌هایی وجود دارد که روی بیکاری تأثیر می‌گذارد؛ مانند زمستان در کشاورزی.
- بیکاری آشکار: هنگامی که افراد نمی‌توانند کار مناسب با شرایط و تخصص خود پیدا کنند.
- بیکاری ناشی از فقر: افرادی که پول لازم برای سرمایه‌گذاری و یا کسب مهارت ندارند.
دلایل اصلی بیکاری جوانان در جامعه
جوانان ظرفیت‌ها و موهبت‌های تکرار نشدنی در جامعه دارند زیرا سرمایه‌های انسانی هر جامعه تلقی می‌شوند. این فرصت تکرار نشدنی و گذراست. به‌دلیل این‌که جوانی سنی پرفرازونشیب و پر چالش است، اگر آمادگی و توان لازم برای آن‌ها ایجاد نشود خیلی زود از دست می‌رود. جامعه‌ای که سرمایه انسانی خود را از دست بدهد خیلی زود دچار مشکلات فراوانی می‌شود.
بخوانید درباره: افرادی که میتوانند درخواست کمک کنند از موسسات خیریه
کارشناسان اقتصادی معتقدند، عوامل بسیار زیادی در جوامع امروز روی بیکاری جوانان تأثیر می‌گذارند. فقدان آموزش یکی از اصلی‌ترین دلیل‌هاست. این‌جا به برخی از این دلایل مهم اشاره می‌کنیم:
- فقدان آموزش‌های متناسب با نیاز کار
- عدم تناسب بین آهنگ رشد جمعیت و فرصت‌های شغلی
- اتخاذ سیاست‌های غلط در مدیریت منبع انسانی
- عدم توزیع مناسب بین درآمد و امکانات
- نوسانات اقتصادی پی‌درپی
- عدم جذب نیروی کار در مرکزهای تولیدی و صنعتی
اشتغال کامل جوانان آرزوی همه کشورهاست. در کشوری که بین تقاضا و عرضه نیروی کار در بازار، تعادلی وجود نداشته باشد، شاهد بیکاری خواهیم بود. ایران یکی از کشورهایی است که شدیداً دچار معضل بیکاری شده و این روند متاسفانه ادامه دارد.
نقش تحصیل و آموزش در یافتن شغل مناسب و مقابله با بیکاری
یکی از عوامل اصلی در ایجاد توانمندی برای استخدام، تحصیل است. با تحصیل در مدارس و دانشگاه‌ها، جوانان از کودکی مهارت های لازم برای کار در آینده را پیدا می‌کنند. اگر استعدادیابی در مدارس انجام شود، هر فرد به‌طور مستقیم به سمت یادگیری مناسب راهنمایی می‌شود. افرادی که سطح تحصیل پایینی دارند با مشکلات بیکاری بیشتری دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
در یک مدل بین‌المللی بررسی شده که بیکاری جوانان ناشی از فقدان تحصیلات مناسب است. نبودن تعادل بین مهارت‌های کسب شده و فرصت‌های شغلی در بازار کار هم مطرح است. همچنین یکی از مسائل مهمی که در کشورهای درحال‌توسعه وجود دارد این است که جوانان در شرایطی فارغ‌التحصیل می‌شوند که مهارت‌های شغلی مناسبی را دریافت نکرده‌اند.
در کشورهای درحال‌توسعه گروهی که زمینه‌های اجتماعی و اقتصادی پایین‌تری دارند اغلب از سطح تحصیلات بسیار کمی برخوردارند. به‌همین دلیل میزان بیکاری در این کشورها بسیار بالا است.
مشکلات بیکاری جوانان؛ یک معضل جهانی
در جهان امروز میزان بیکاری جوانان چیزی در حدود 2 الی 3 برابر بزرگ‌سالان است. درواقع جمعیتی که تحصیل‌کرده‌اند و بدون تجربه کاری وارد بازار می‌شوند بیشتر در معرض بیکاری قرار می‌گیرند. اکنون شایع‌ترین مشکلات بیکاری را بررسی می‌کنیم:
1. مشکلات نداشتن پول کافی از علتهای اصلی بیکاری جوانان
یکی از اثرات اساسی بیکاری روی افراد بی‌پولی است. امروزه در سراسر دنیا و همه ابعاد زندگی پول نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند. اگر فرد منبع درآمدی برای به‌دست آوردن پول کافی نداشته باشد، در بسیاری از مراحل زندگی مانند ازدواج و تشکیل خانواده و در مراحل اولیه برای گذران زندگی هم با مشکل مواجه خواهد شد.
بخوانید درباره: نحوه کمک به دانش‌آموزان نیازمند
2. مشکلات سلامتی در اثر بیکاری
یکی از اثرات منفی بیکاری، مشکلات سلامتی است. بیکاری علاوه‌بر افسردگی و فقدان اعتمادبه‌نفس سبب استرس و اضطراب و دیگر مشکلات جسمی و ذهنی می‌شود. این مشکلات زمانی پدیدار می‌شوند که فرد تمایل به یافتن کار دارد اما کاری پیدا نمی‌کند.
3. مشکلات اجتماعی؛ ناهنجاری و بیکاری جوانان
عموماً جرم‌های زیادی در سراسر دنیا توسط افراد بیکار صورت می‌گیرد. آن‌هایی که در فقر و تنگدستی به‌سر می‌برند بیشتر در معرض ارتکاب جرم قرار دارند. وقتی نرخ بیکاری افزایش پیدا کند، جرم و جنایت نیز افزایش پیدا می‌کند. افرادی که دچار بیکاری هستند نسبت به بقیه مقبولیت اجتماعی کمتری داشته و بیشتر از دیگران دچار جرم‌های نظیر خفت گیری، آدم‌ربایی و دزدی می‌شوند.
4. مشکلات اقتصادی و تورم
فرد بیکار منبع درآمدی ندارد و همین امر موجب بی‌پولی و فقر او خواهد شد. در این‌صورت فرد مجبور به قرض از دیگران می‌شود که باعث افزایش مشکلات اقتصادی بیشتر می‌شود.
بررسی نرخ بیکاری جوانان در ایران
مرکز آمار کشور ایران، درصد بیکاری جوانان را 21.8 در اعلام کرده است. این درصد تقریباً دو برابر نرخ متوسط بیکاری در کشور است. نرخ بیکاری در استان‌های مختلف ایران متفاوت است. در اغلب استان‌های مرزنشین نرخ بیکاری نسبت به دیگر استان‌ها بیشتر است.
به‌طور کلی نرخ بیکاری جوانان از نرخ بیکاری کل پیشی گرفته است. افراد جوان هنوز جزو نیروی کار ماهر به‌حساب نمی‌آیند و در این سن یا کار مناسب خود را پیدا نکرده‌اند و یا در حال تغییر شغل هستند. همین مورد استهلاکی بزرگ را در اقتصاد به وجود می‌آورد.
راهکارهای موسسه خیریه دارالاکرام برای رفع معضل بیکاری جوانان
یکی از محورهای اصلی فعالیتهای موسسه خیریه دارالاکرام، حمایت از دانش‌آموزانی است که استعداد و انگیزه لازم را برای ادامه تحصیل دارند. این کودکان اغلب به‌دلیل فقر و تنگدستی از امکانات تحصیل و پرورش استعداد بازمانده‌اند. این کودکان به‌دلیل فقر مجبور به ورود زودهنگام به بازار کار می‌شوند.
فعالیتهای مجموعه دارالاکرام به‌طور اساسی و ریشه‌ای به مقابله با ترک تحصیل کودکانی می‌پردازد که در آینده‌ای نه‌چندان دور به‌عنوان نسل جوان و موثر باید وارد بازار کار شوند. اگر این کودکان مورد حمایت قرار نگیرند، مهارت‌های موردنیاز را آموزش ندیده و در خوش‌بینانه‌ترین حالت تبدیل به نیرویی برای مشاغل واسطه‌گری می‌شوند. این کودکان از همان ابتدا به‌عنوان کودک کار یا تکدی‌گر استفاده می‌شوند و حتی ممکن است روی به جرائمی بیاورند که تا پایان عمر این روند را ادامه خواهند داد.
بخوانید درباره: حوزه فعالیت موسسات خیریه
با ترسیم این تصاویر هولناک سعی بر این داریم تا ضرورت و اهمیت حمایت تحصیلی از قشر کم‌بهره و بی‌بهره را شفاف‌تر نشان دهیم. موسسه خیریه دارالاکرام از سال 1380 تاکنون هم‌وطنان نیکوکار و خیر زیادی را با اهداف عام‌المنفعه خود همراه کرده است. یکی از اهداف این موسسه پیشگیری از آسیب به سرنوشت اقشار آسیب‌پذیر جامعه است که بیکاری جوانان نیز یکی از معضلات آن خواهد بود.
فعالیتهای موسسه خیریه دارالاکرام در زمینه رفع معضلات بیکاری
- حمایت تحصیلی از دانش آموزان با استعداد و با انگیزه فاقد سرپرست مؤثر.
- جلوگیری از ترک تحصیل و جا ماندن از تحصیل دانش آموزان کم بهره.
- همکاری و تعامل مستقیم با وزارت آموزش‌وپرورش کشور در اجرای طرح آبا (تفاهم‌نامه همکاری) در جهت بازگرداندن کودکان کار به چرخه تحصیل.
- برگزاری دوره ها و جلسات مشاوره در جهت هدایت تحصیلی با استفاده از اساتید و مشاورین مجرب برای دانش آموزان در مقطع نهم. این کار باهدف ایجاد بستر مناسب برای مهارت‌آموزی و اشتغال دانش آموزان در آینده انجام می‌شود.
- هدایت دانش آموزان علاقه مند و مستعد به سمت رشته‌های فنی مهندسی و رشته‌های حرفه‌ای.
- شناسایی استعدادها و مدارس استاندارد در بیش از 60 شهر کشور که موسسه خیریه دارالاکرام در آن‌ها فعالیت دارد.
- تقبل هزینه‌های حین تحصیل در این رشته‌ها مانند تهیه ابزارآلات و ادوات فنی و مهندسی
- کمک به تغییر رویکرد و دیدگاه فرهنگی خانواده‌های محرومان.
- برگزاری دوره‌هایی در جهت مهارت‌آموزی و اشتغال‌زایی.
- برگزاری جلسات کارآفرینی و اشتغال زایی با در نظر گرفتن ظرفیت‌ها و امکانات بومی مناطق مختلف.
- برگزاری کلاس ها و کارگاههای ماهانه آموزشی با محوریت کارآفرینی.
سخن پایانی دارالاکرام
در این مقاله به تعریف بیکاری، نرخ بیکاری در ایران، مشکلات و معضلات بیکاری جوانان پرداختیم. همچنین نحوه حل این مشکلات را که ریشه در تحصیل دارد بررسی کردیم. موسسه خیریه دارالاکرام از زمان تأسیس تاکنون با همیاری و همکاری خیرین قدم در راه ریشه‌کن کردن فقر توسط آموزش دانش‌آموزان بی‌بهره، برداشته است. اگر از وضع مالی خوبی برخوردار هستید، برای داشتن ایرانی آباد و به‌دور از فقر و گرفتاری قدمی بردارید. با همت شما عزیزان می‌توانیم مشکلات بزرگی که در آینده کودکان بی‌بضاعت این سرزمین وجود دارد را رفع کنیم.
ممنون که تا پایان این مقاله همراه ما بودید. برای ارائه کمک‌های خود می‌توانید با موسسه دارالاکرام در ارتباط باشید و همچنین اگر کودک نیازمندی را می‌شناسید می‌توانید به ما معرفی کنید. مشتاقانه منتظر نظرها و پیشنهاد‌های شما عزیزان در قسمت نظرها هستیم. کارشناسان ما اسرع وقت پاسخگوی شما خواهند بود.
