به‌منظور این‌که یک خانواده بتواند تمامی نیازهای اولیه و ثانویه خود را برطرف کند، مسلماً به درآمد مناسبی نیاز خواهد داشت. گاهی ممکن است برخی از خانواده‌ها نیز به‌دلیل فوت یا طلاق، سرپرست خود را از دست بدهند. به‌همین علت با پدیده‌ای به‌نام زنان سرپرست خانوار روبرو می‌شویم که برای تامین معاش خانواده خود سخت تلاش می‌کنند. قطعاً تامین تمام هزینه‌های زندگی برای زنان سرپرست خانوار بسیار سخت است. به‌همین علت باید حمایت‌های مختلفی از این بانوان انجام شود تا مشکلات آن‌ها به حداقل ممکن برسد. در این مطلب از “به مهربانی” قصد داریم تا چالش‌های پیش‌روی این افراد را به‌صورت کامل و با نگاهی حرفه‌ای بررسی کنیم؛ پس حتماً با ما همراه باشید.
زنان سرپرست خانوار چه کسانی هستند؟
امروزه تعداد زیادی از زنان به‌عنوان سرپرست خانوار مشغول کار و تلاش هستند تا بتوانند هزینه‌های زندگی خود را پوشش دهند. این زنان اشخاصی هستند که به دلایل مختلف مسئولیت صددرصدی زندگی را برعهده دارند. برای مثال در بسیاری از موارد زنان سرپرست خانوار همسر خود را به‌خاطر طلاق یا فوت از دست داده‌اند. در برخی از موارد نیز همسر حضور دارد ولی مسئولیت‌های سخت زندگی باز هم بر عهده زن است. مواردی همچون بیماری و ازکارافتادگی مرد سبب می‌شود که دیگر فعالیت اقتصادی مناسبی نداشته باشد.
این مادران باید علاوه‌بر انجام وظایف مادری، برای کسب درآمد نیز فعالیت داشته باشند که همین امر کار آن‌ها را بسیار دشوار می‌کند. چنانچه زنی در چنین شرایط دشواری قرار بگیرد، مسلماً فشار زندگی و هزینه‌های آن بسیار سنگین و چالش‌برانگیز خواهد بود. حمایت از این گروه از زنان می‌تواند بخش بزرگی از مشکلات آن‌ها را حل کند و شرایط خوب و راحت‌تری برای آن‌ها به‌وجود آورد. زنان سرپرست خانوار مشکلات فراوانی دارند که باعث می‌شود ناهنجاری‌های اجتماعی و اقتصادی زیادی برای آن‌ها ایجاد شود.
مشکلات زنان سرپرست خانوار در زندگی
بررسی‌ها نشان می‌دهد که زنان سرپرست خانوار با معضلات بسیار زیادی در زندگی روبرو هستند که آن‌ها را واقعاً تهدید می‌کنند. بدون شک یکی از اصلی‌ترین مسائلی که این زنان با آن روبرو می‌شوند مربوط به مشکلات اقتصادی است. همان‌طور که می‌دانید نرخ تورم در ایران بین ۴۰ تا ۵۰ درصد است. به‌طور قطع در چنین شرایطی نبود سرپرست اصلی در خانواده می‌تواند مشکلات بسیاری را به‌وجود بیاورد. معمولاً زنان سرپرست برای تامین مایحتاج خود به مشاغل سخت روی می‌آورند که همین امر آسیب‌های زیادی را در پی خواهد داشت. همچنین نباید فراموش کرد که از نظر فرهنگی در جامعه نگاه خوبی به این زنان نمی‌شود. متاسفانه همین نگرش‌های منفی و ناهنجاری‌ها سبب شده است که زندگی سختی را تجربه کنند.
بخوانید درباره: چرا خیریه‌ها در جامعه مهم هستند؟
فراموش نکنید که هیچ کدام از زنان سرپرست خانوار مایل نبودند که در این شرایط باشند و این وضعیت به آن‌ها تحمیل شده است. به‌همین علت بهتر است که اعضای جامعه نیز از قضاوت‌های عجولانه و غیرمنصفانه درباره آن‌ها پرهیز کنند. زنان سرپرست خانوار به اندازه کافی مشکل دارند که اگر نگاه منفی جامعه نیز وجود داشته باشد، مسلماً مشکلات بیشتری را به‌همراه خواهد داشت. در این بین نباید مشکلات عاطفی زنان سرپرست خانوار را نیز نادیده گرفت. بسیاری از این زنان شخصی را برای یاری خود ندارند که به‌همین جهت مسائلی همچون افسردگی و ناامیدی از زندگی آن‌ها را تهدید می‌کند.
ویژگی‌های خانواده‌هایی که توسط زنان سرپرست خانوار اداره می‌شوند
متاسفانه بسیاری از خانواده‌های بدون سرپرست درگیر بحران‌های مالی و اجتماعی می‌شوند که به آن‌ها آسیب‌های جدی وارد می‌کنند. مادران سرپرست خانوار در معرض آسیب‌های مختلفی هستند که باید به آن‌ها توجه کرد. معمولاً اغلب این مادران از سطح سواد و آگاهی پایینی برخوردار هستند. در نتیجه امکان دستیابی به موقعیت‌های شغلی بهتر برای آنان وجود ندارد. همچنین بخش زیادی از این زنان قبل از این‌که همسر خود را از دست بدهند فقط خانه‌دار بوده‌اند.
در نتیجه مهارت‌های لازم برای کار کردن و کسب درآمد نخواهند داشت. همچنین در بسیاری از این خانواده‌ها سرمایه و یا پس‌انداز خاصی هم باقی نمانده است. به‌همین علت زن سرپرست خانوار پشتوانه مالی مطمئنی ندارد تا امورات خود را با استفاده از آن بگذراند. ناگفته نماند که در این نوع از خانواده‌ها کودکان به‌شدت در معرض آسیب قرار می‌گیرند. در برخی از موارد حاد کودکان حتی از مواردی همچون حق تحصیل و مسکن نیز محروم هستند. متاسفانه بسیاری از فرزندان این خانواده‌ها از همان سنین کودکی وارد دنیای کار می‌شوند.
کودک کار قطعاً با آسیب‌های بسیار زیادی روبرو می‌شود و هیچوقت نمی‌تواند دوران کودکی خوبی را پشت سر بگذارد. به‌همین علت ممکن است که در آینده، این کودکان نیز به راه‌های نادرست کشیده شوند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از بزهکاران به‌دلیل مشکلات خانوادگی در این مسیر قرار گرفته‌اند.
تاثیرات ادامه مشکلات در آینده این خانواده‌ها و جامعه
هیچ چیز به اندازه ایجاد یک آینده روشن برای زندگی کودکان اهمیت ندارد. به‌همین علت باید تمام زمینه‌چینی‌های لازم صورت بگیرد تا آینده کودکان خانواده‌های آسیب دیده سیاه نشود. وجود معضلات اقتصادی و عاطفی زمینه را برای بروز مسائل مختلف در کودکان فراهم می‌کند. متاسفانه در بسیاری از موارد دیده شده است که کودکان در چنین خانواده‌هایی به کارهای غیرقانونی کشیده می‌شوند. از آن‌جایی که تعداد زیادی از کودکان این خانواده‌ها ترک تحصیل می‌کنند، بسیاری از فرصت‌های شغلی مناسب در جامعه را از دست می‌دهند.
بخوانید درباره: افرادی که میتوانند درخواست کمک کنند از موسسات خیریه
فراموش نکنید که امروزه هزینه‌های زندگی بسیار کمرشکن است و مسلماً یک خانم به‌تنهایی نمی‌تواند تمامی این هزینه‌ها را پوشش دهد. متاسفانه در نگاه فرهنگی ایران تبعیض جنسیتی نسبت به زنان سرپرست خانوار بسیار دیده می‌شود. به‌طور مثال حقوق زنان در مقایسه با مردان معمولاً کمتر است و باید به این عامل مهم توجه داشت. یکی از سختی‌های زنان سرپرست خانوار این است که همراه با کار کردن باید به کودکان خود نیز رسیدگی کنند که این مسئله با دشواری‌های خاص خود همراه است. از طرفی همین کودکان برای تحصیل، تفریح، خوراک، پوشاک و… نیاز به پول دارند و مادر باید این شرایط را نیز به‌تنهایی برای فرزند خود فراهم کند.
وظایف جامعه در قبال خانواده‌هایی که توسط زنان سرپرست خانوار اداره می‌شوند
حال این سوال پیش می‌آید که جامعه در برابر این خانواده‌های آسیب‌پذیر چه وظایفی دارد؟ حقیقت امر این است که زنان سرپرست خانوار به‌شدت در معرض آسیب‌های مختلف هستند. چنانچه همه افراد، مسئولیت اجتماعی social responsibility خود را در قبال این افراد انجام دهند، مسلماً مشکلات نیز به کمترین حد خود خواهد رسید. قطعاً دولت در این زمینه نقش بسیار مهمی دارد و باید برای تامین این خانواده‌ها برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهد. برای مثال نهادهایی همچون کمیته امداد، بهزیستی و تامین اجتماعی باید طرح‌های مختلف و موثری را برای زنان سرپرست خانوار در نظر بگیرند.
پرداخت مستمری منظم می‌تواند بخشی از مسائل مادی این خانواده‌ها را برطرف کند. فراموش نکنید که صرفاً با کمک‌های دولتی نمی‌توان مشکلات در این قسمت را برطرف کرد. به‌همین علت باید خیرین و مردم نیز حاضر شوند و کمک‌های لازم را به دست این افراد برسانند. خوشبختانه فعالیت موسسه‌های خیریه توانسته است که بخش زیادی از این نیازها را برطرف سازد. همچنین شما این فرصت را دارید که بانوان سرپرست خانوار را شناسایی کرده و آن‌ها را به نهادهای حمایتی معرفی کنید. به‌طور قطع با این روش قادر خواهید بود که تعداد بیشتری از خانواده‌ها را از شرایط سخت نجات دهید.
بررسی وضعیت زنان سرپرست خانوار
آمار مربوط به زنان سرپرست خانوار در ایران بسیار نگران‌کننده است و واقعاً باید برای تامین این خانواده‌ها فکری اساسی کرد. در آمار سال ۱۳۹۵ مشخص شد که ۲.۵ میلیون سرپرست خانوار زن داریم که برای امرار معاش خود تلاش می‌کنند. در بین این افراد، حدود ۱.۸ میلیون زن به‌دلیل فوت همسر خود مسئولیت زندگی را به‌دوش می‌کشند. به‌همین علت درصد کسانی که همسر خود را بر اثر فوت از دست داده‌اند بسیار بیشتر است. همچنین ۳۵۰ هزار زن به دلایلی همچون ازکارافتادگی و زندانی بودن شوهر سرپرستی خانواده خود را برعهده دارند. ناگفته نماند که در این بین ۲۵۰ هزار زن نیز از همسران خود جدا شده و بدون همسر زندگی می‌کنند.
بخوانید درباره: نحوه کمک به دانش‌آموزان نیازمند
در حال حاضر بیشترین زنان سرپرست خانوار در استان سیستان و بلوچستان وجود دارند. در شهرهای بزرگ دیگری همچون تهران و مشهد نیز تعداد زیادی از این خانواده‌ها زندگی می‌کنند. در شهرهایی نظیر قزوین و زنجان کمترین تعداد زنان سرپرست خانوار ثبت شده است که وضعیت در این شهرها نسبتاً بهتر است. از سال ۹۰ تا ۹۸ تعداد زنان سرپرست خانوار بیش از ۲۳ درصد رشد داشته است که نشان‌دهنده سخت‌تر شدن شرایط در این بخش است. با توجه به این‌که تعداد این نوع خانواده‌ها در حال افزایش است، حتماً باید موسسه‌های خیریه نیز برای حمایت از آن‌ها برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشند.
سخن پایانی به مهربانی
از دست دادن سرپرست خانواده یکی از تلخ‌ترین اتفاقاتی است که می‌تواند برای هر خانواده‌ای روی دهد. در چنین شرایطی زن، سرپرست خانوار می‌شود و هزینه‌های سنگین زندگی بر دوش او خواهد افتاد. انجام همزمان وظایف مادری در کنار کار کردن می‌تواند فشار زیادی را به‌همراه داشته باشد. خوشبختانه موسسه خیریه “به مهربانی” طرح‌های حمایتی ویژه‌ای برای این قشر از جامعه در نظر گرفته است. تحت پوشش قرار دادن زنان سرپرست خانوار باعث می‌شود که آن‌ها بتوانند از شرایط سخت معیشتی عبور کنند. شما هم می‌توانید با “به مهربانی” همراه شده و حمایت‌های خود را به نیازمندان برسانید.
یک دنیا سپاس از این‌که تا پایان این مطلب با “به مهربانی” همراه بودید. لطفاً نظرات و پیشنهادات خود را در این رابطه حتماً با ما درمیان بگذارید. کارشناسان ما در سریع‌ترین زمان ممکن پاسخگوی شما عزیزان خواهند بود.
