همه ما می‌دانیم که دانش‌آموزان سرمایه‌های یک کشور هستند و باعث توسعه کشور می‌شوند. اگر در آینده افرادی با تحصیلات عالی و مرتبط وجود نداشته باشند، نمی‌توانید به آینده آن کشور امیدوار باشید. دانش‌آموزانی که امروز تحصیل می‌کنند، در آینده برای کشورمان کار می‌کنند. آنها در پست و مقام و جایگاه‌هایی قرار می‌گیرند که نیاز به تحصیلات دارند. البته تنها تحصیلات کافی نیست بلکه تحصیلات عالیه برای این پست‌ها لازم است. چطور می‌توان انتظار داشت که یک جامعه بی‌سواد پیشرفت کند؟
آیا می دانید ضرورت کمک به نیازمندان چیست؟
سالانه هزاران دانش‌آموز تحصیلات خود را به پایان می‌رسانند؛ اما اکثر آنها فقط تحصیلات‌شان را تمام کرده‌اند؛ درواقع به‌صورت کمی و نه کیفی. به‌همین علت بسیاری از دانش‌آموزان ما در پایان تحصیل خود بی‌کار هستند. امروزه که دایره شغل‌ها و نیاز‌های جامعه بسیار گسترش یافته، اما جوانان ما بی‌کارند. این دانش‌آموزان قادر نخواهند بود اتفاق خاصی را برای آینده کشور رقم بزنند. در واقع آنها نمی‌توانند در راه علم یا اقتصاد قدمی تأثیرگذار بردارند. حالا ما باید بر پیشرفت تحصیلی این دانش‌آموزان کارکنیم. چراکه در آینده نه‌چندان دور آنها پا به عرصه علم و اقتصاد کشور خواهند گذاشت. از این نسل می‌توانیم دانشمند، سیاست‌گذار، پزشک و غیره بسازیم که در آینده کار‌های بزرگی را انجام خواهند داد.
عزت نفس چیست؟
طبق تعاریف روان‌شناسی، عزت نفس یا همان حرمت نفس (به انگلیسی Self-Stee) اصطلاحی است که به‌عنوان بازتابی از ارزشیابی و برآورد شخص از ارزش‌های خود بیان می‌شود. درواقع عزت نفس، آن باوری است که شخص راجع‌به ارزش‌های خود دارد.
عزت نفس یا حرمت نفس از عوامل تعیین کننده ویژگی‌های انسانی است. درواقع قضاوت و برداشت افراد از خود می‌تواند تعیین کننده چگونگی برخورد آنها با مسائل مختلف در زندگی باشد. اگر فرد عزت‌نفس پایینی داشته باشد، برای خود ارزش و احترامی قائل نمی‌شود. او ممکن است دچار انواع رفتار‌های ضداجتماعی مانند گوشه‌گیری، خشم، پرخاشگری و غیره شود.
در کل، عزت‌نفس می‌تواند تعیین کننده مجموعه‌ای از احساسات، افکار، عواطف و تجربه‌ها باشد. این احساسات در خلال زندگی اجتماعی فرد شکل می‌گیرند. مجموعه برداشت‌های متفاوت انسان از خود، ارزیابی، برآیند و تجربه‌ای که فرد از خود پیدا می‌کند، سبب می‌شود نسبت به خود مجموعه‌ای از احساسات و عواطف را داشته باشد. این احساسات و عواطف می‌توانند خوشایند باشند و یا برعکس!
تبلور عزت نفس در دانش آموزان
در دانش‌آموزان می‌توان گفت عزت‌نفس بدین معناست که او چقدر برای خودش ارزش و احترام قائل است. او چه نگرشی نسبت به خود دارد و خودش را چقدر مفید می‌بیند. برای داشتن موفقیت و شادی در زندگی همه دانش‌آموزان، دانش عزت‌نفس ضروری است.
برای این‌که عزت‌نفس را در دانش‌آموز ایجاد کنیم، باید او را آگاه کنیم. درواقع باید به او یاد بدهیم که انسان‌ها باوجود تمام نواقص و عیب‌هایشان ارزشمند هستند. انسان باوجود همه نقص‌هایش توانمند و قابل احترام و دوست‌داشتنی است. ما باید دانش‌آموز را به خودشناسی و دوست داشتن خود تشویق کنیم. می‌توان گفت تقویت عزت‌نفس در همه دانش‌آموزان مانند هم نیست. آن دسته از دانش‌آموزانی که مشکلات یادگیری و توجه دارند این فرآیند را دیرتر و سخت‌تر طی می‌کنند.
ارتباط بین عزت نفس و اضطراب در دانش آموزان
دانش آموزانی که عزت نفس درست و سالمی دارند بسیار کمتر از دیگران در معرض افسردگی و اضطراب قرار می‌گیرند. آنها بهتر در جامعه حضور پیدا می‌کنند و می‌توانند خودشان را راحت‌تر شکوفا کنند.
همچنین بخوانید : تاثیر مشکلات خانواده بر کودکان
آیا تابه‌حال فکر کرده‌اید دانش‌آموزانی که عزت‌نفس ندارند و دچار آسیب‌های افسردگی و اختلالات عصبی هستند، چه تأثیری می‌توانند بر جامعه داشته باشند؟ معمولاً والدین، آموزگاران یا مشاوران مدرسه پس از مشاهده علائم این‌چنینی، برای رفع این مشکل‌ها تلاش می‌کنند.
به‌نظر شما کودکانی که بی‌سرپرست و بدسرپرست و محروم هستند، فرصت بهبود عزت‌نفس خود را دارند؟ آنها معمولاً به‌دلیل داشتن شرایط بسیار سخت در زندگی دچار اختلالات عصبی و اضطراب‌های فراوان هستند. آنها معمولاً خودشان را پیدا نمی‌کنند و کسی هم نیست که برای یافتن این گوهر ارزشمند وجودی راهنمایی‌شان کند. این دانش‌آموزان شاید هیچ‌وقت فرصت شکوفایی و اثرگذاری در آینده کشور را نداشته باشند.
اهمیت عزت نفس در دانش آموزان بی بضاعت
اکثر انسان‌ها با خود گفتگوهای درونی دارند. آنها در خلال این گفتگوها خود را نقد، تشویق، تنبیه و نصیحت می‌کنند. ما انسان‌ها گاهی در ذهنمان به خودمان دستور می‌دهیم. مثلاً می‌گوییم قوی باش! تو از پسش برمی‌آیی، دیوونه نشو!، احمق نباش! تا کی می‌خوای توسری‌خور دیگران باشی!، تو واقعاً عرضه نداری! و… . گفتگوهای درونی روی رفتار‌های بیرونی ما به‌صورت ناخودآگاه و به‌شدت تأثیر می‌گذارند.
برای این‌که بتوانیم رفتار‌های درستی در جامعه داشته باشیم، باید بتوانیم افکارمان را درمورد خودمان اصلاح کنیم. هنگامی که عزت‌نفس و خوددوستی بالا و قوی داشته باشیم، رفتار و عملکرد بسیار بهتری را خواهیم داشت. عزت‌نفس از دوران کودکی درون ما شکل می‌گیرد. درواقع عزت‌نفس با بازخورد‌هایی که از رفتار والدین و اطرافیان می‌گیریم و تجربیاتی که کسب می‌کنیم، شکل می‌گیرد.
دانش‌آموزان بی‌بضاعت از کودکی در محیطی تنش‌زا بزرگ می‌شوند. آنها خوددوستی را آموزش نمی‌بینند. درواقع آنها خانواده و والدینی دلسوز ندارند که به لحاظ روحی آنها را حمایت کند. خیرین عزیز می‌توانند با سرمایه‌گذاری روی این کودکان آینده آنها و جامعه را نجات دهند. موسسه خیریه دارالاکرام یکی از مجموعه‌هایی است که برای نجات دانش‌آموزان بی‌بضاعت فعالیت می‌کند.
دانش‌آموزانی که عزت‌نفس پایینی دارند، معمولاً محیط مدرسه برای آنها تنش‌زا است. کار‌های روزانه این دانش‌آموزان می‌تواند بسیار ناامیدکننده و اضطراب‌آور باشد و آنها را به انواع اختلالات روانی دچار کند. در دید کودکان یا دانش‌آموزان، هر چیزی که اطرافیان مورد اعتماد و نزدیک آنها می‌گویند حقیقت دارد. به‌همین علت اطرافیان او نقش بزرگی در پایه‌های عزت‌نفس او دارند.
افزایش عزت نفس و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بی بضاعت
دانش‌آموزان بی‌بضاعت و محروم معمولاً بدسرپرست یا بی‌سرپرست هستند. تعدادی زیادی از آنها در خانواده‌های فقیر بزرگ می‌شوند، یعنی این دانش‌آموزان حداقل‌های خانوادگی دانش‌آموزان معمولی را نیز ندارند. فرزندان خانواده‌های فقیر معمولاً فقیر بار می‌آیند و آینده‌ای پر از چالش را تجربه می کنند.
دانش‌آموزان بی‌بضاعت معمولاً وضعیت تحصیلی مناسبی ندارند. آنها در گفتگوهای درونی خود مدام با خود می‌گویند تو نمی‌توانی، تو به هیچ جا نمی‌رسی. به‌جز گفتگوهای درونی آموزگاران، والدین و سرپرستان آنها هم در تلقین این حرف‌ها به دانش‌آموز بسیار تأثیر می‌گذارند.
اطلاعات بیشتر درباره نحوه کمک به دانش آموزان بی بضاعت
حال که والدین یا سرپرست دانش‌آموزان بی‌بضاعت توانایی دادن خودباوری را به آنها ندارند، خیرین نقش بزرگی را می‌توانند به‌عهده بگیرند. کمک‌های مالی این خیرین سبب می‌شود تا خیریه‌هایی مانند دارالاکرام ابتدا به‌دنبال شناسایی این دانش‌آموزان بروند. سپس با بررسی نیاز‌های آنها، در صدد رفع این نیاز‌ها باشند. آنها روی عزت‌نفس این کودکان کار می‌کنند.
تحصیل برای کودکان بی‌بضاعت بسیار مهم است. چراکه از طریق همین تحصیل می‌توانند آینده‌ای برای خود بسازند و پیشرفت کنند. آنها با یادگیری مهارت‌ها و پیشرفت تحصیلی می‌توانند به چرخه فقر پایان دهند. این خیرین هستند که با کمک‌های خود می‌توانند خیریه‌ها را برای کمک به بالا بردن عزت‌نفس این دانش‌آموزان کمک کنند.
نحوه کمک رسانی خیریه ها برای افزایش عزت نفس دانش آموزان بی بضاعت
گفتیم والدین، آموزگار، سرپرست‌ها و مشاوران تحصیلی بسیار بر افزایش عزت‌نفس دانش‌آموزان اثرگذارند. طبق آمار تحصیلی در سال ۱۳۹۹-۱۴۰۰ حدود ۷۲ هزار کودک از تحصیل در مقطع ابتدایی بازماندند. تکنیک‌های ذیل را می‌توان برای این کودکان به‌کار برد تا برای بالا بردن عزت‌نفس آنها آینده‌اندیشی شود. همان‌طور که می‌دانید آینده این سرزمین را همین کودکان می‌سازند.
- خیریه‌ها باید مشاورانی را که عزت‌نفس بالایی دارند برای ارائه مشاوره به این کودکان انتخاب کنند.
- با تعریف و تمجید از کار‌های مثبت و تلاش‌های دانش‌آموز می‌توان به او کمک کرد تا ارزش کار خود را بداند.
- خیریه‌ها باید کمک کنند این دانش‌آموزان استعداد‌های خاص خود را بشناسند. آنها باید باور کنند که منحصربه‌فرد هستند. البته این باور نباید سبب شود تا آنها دچار غرور کاذب شوند.
- در خیریه‌ها تلاش می‌شود تا راه‌هایی پیدا کنند که کودکان و دانش‌آموزان بی‌بضاعت بتوانند هدفی برای خود پیدا کنند. آنها با یافتن هدف از سردرگمی خارج می‌شوند و برای آینده خود و پیشرفت تحصیلی خود تلاش خواهند کرد.
- باید به دانش‌آموزان بی‌بضاعت القا شود که هر درب بسته‌ای کلیدی دارد و نباید زود نا‌امید شوند. آنها برای باز کردن درب‌‌های بسته باید تلاش کنند و صبوری به‌خرج دهند.
- خیریه‌ها باید به این دانش‌آموزان توانایی خیر گفتن را آموزش دهند. دانش‌آموزان بی‌بضاعت اگر این توانایی را کسب کنند از بسیاری از آسیب‌های روانی و اجتماعی مصون خواهند ماند.
- به آنها باید آموزش داده شود که به ارزش‌ها و باور‌های خود پایبند باشند. مثلاً دزدی و تقلب کار‌های ناپسندی است که باید در دایره ضد ارزش‌های خود آنها را ثبت کنند. قبل از این‌که دچار انواع جرائم شوند و قانون با آنها برخورد جدی کند، باید روی ارزش‌های آنان کار کرد.
درنهایت این موارد و بسیاری موارد دیگر سبب پیشرفت تحصیلی این کودکان بی‌بضاعت خواهد شد. شما هم با کمک‌های نقدی خود می‌توانید برای آنها قدمی مهم بردارید.
سخن پایانی دارالاکرام
در این مقاله عزت‌نفس را تعریف کردیم و آن را در دانش‌آموزان نیازمند بررسی کردیم. سپس راه‌کارهایی برای بالا بردن عزت‌نفس کودکان بی‌بضاعت ارائه دادیم. اگر شما هم توانایی کمک مالی دارید می‌توانید دارالاکرام را در مسیر پیشرفت تحصیلی کودکان بی‌بضاعت همراهی کنید. دارالاکرام نزدیک به دو دهه است که در ایران مشغول به توانمندسازی دانش آموزان محروم است. این موسسه با همراهی خیرین قدم‌های بسیاری برای ساختن آینده‌این کشور برداشته است.
کودکان بسیار زیادی در سرتاسر این سرزمین وجود دارند که چشم‌های نگران‌شان به دستان خیر و مهربان شماست. اگر هم کودکی بی‌بضاعت می‌شناسید می‌توانید به ما معرفی کنید. سپاس از این‌که که تا پایان مقاله با دارالاکرام همراه بودید. برای روشن‌تر شدن مسیر، به نظرات و پیشنهاد‌های شما نیازمندیم و بی‌صبرانه منتظر حمایت‌های شما خیرین عزیز هستیم. اگر در این زمینه سوالی دارید، کارشناسان ما در اسرع وقت پاسخگو شما عزیزان خواهند بود.
