نابرابری آموزشی؛ عامل نابودی استعدادها

هر انسانی دوست دارد که یک زندگی باکیفیت را تجربه کند. با این حال، مفهومی به‌نام نابرابری، شرایط سختی را به‌وجود آورده است. امروزه نابرابری اجتماعی در بخش‌های متعددی دیده می‌شود. اما نابرابری آموزشی نیز یکی از مهم‌ترین مسائلی است که جامعه را درگیر می‌کند. متاسفانه بسیاری از عوامل سبب می‌شود که بخش زیادی از کودکان و نوجوانان فرصت‌های آموزشی را از دست بدهند.

تبعیض و نابرابری در آموزش، بحران‌های زیادی را به‌وجود می‌آورد که نتیجه آن، نابودی استعداد هزاران نفر است. متاسفانه بسیاری از کودکانی که پتانسیل نخبه شدن دارند، به‌دلیل فقر، به قهقرا می‌روند و آینده خود را تباه شده می‌بینند. به‌طور قطع، رفع نابرابری آموزشی باید به‌عنوان یک رسالت مهم و به‌طور جدی پیگیری شود. در ادامه با “به مهربانی” همراه باشید تا نگاهی به دنیای نابرابری آموزشی، زمینه‌های ایجاد آن داشته باشیم و راه‌های کاهش و از بین بردن این ناهنجاری اجتماعی را بررسی کنیم.

نابرابری آموزشی چیست؟

تبعیض و نابرابری در هر نقطه‌ای واقعاً ویرانگر است و آموزش هم از این قاعده مستثنی نیست. نابرابری آموزشی به‌حالتی گفته می‌شود که یک یا چند عامل مانع رشد آموزشی افراد می‌شوند. جای تاسف دارد که بسیاری از استعدادهای ناب ایرانی هیچوقت کشف نمی‌شوند. در واقع این افراد قبل از شکوفایی، پژمرده می‌شوند و هیچ وقت به فرصت‌های مناسب در زندگی خود دست پیدا نمی‌کنند. عوامل متعددی می‌تواند منجر به ایجاد نابرابری آموزشی شود که هر کدام از آن‌ها باید به‌صورت جداگانه بررسی شوند.

مواردی همچون محل اقامت، جنسیت، اقلیت بودن و فقر مهم‌ترین عواملی هستند که به نابرابری آموزشی دامن می‌زنند. بسیاری از کودکان به‌دلیل شرایط نامساعد خود از امکانات آموزشی محروم هستند. نبود آموزش درست و اصولی می‌تواند آینده جامعه را نیز تحت تاثیر قرار دهد. به‌همین دلیل باید یک برنامه‌ریزی دقیق برای رفع تبعیض و نابرابری آموزشی انجام شود. اگر این کار صورت بگیرد زندگی هزاران کودک بی‌گناه نجات پیدا خواهد کرد.

نابرابری آموزشی، تحت تاثیر از محل زندگی

هیچ یک از ما انتخاب نکرده‌ایم که در چه شهر یا مکانی به دنیا بیاییم. هر ساله هزاران کودک معصوم در مناطقی به دنیا می‌آیند که هیچ آینده‌ای را نمی‌توان برای آن‌ها متصور شد. این در حالی است که اگر این کودکان فقط چند کیلومتر بالاتر و در مناطق مرفه‌نشین به دنیا آمده بودند، آینده متفاوتی در انتظار آن‌ها بود. هر شهر یا روستا امکانات آموزشی مشخص خود را دارد. متاسفانه نقاط دور افتاده زیادی در ایران عزیزمان وجود دارد که مردم حتی از کمترین امکانات آموزشی محروم هستند.

به‌طور قطع اگر کودک در شهرهای بزرگ زندگی کند از فرصت‌های آموزشی زیادی برخوردار خواهد بود. این در حالی است که مناطق محروم و دورافتاده حتی یک کلاس ساده برای درس ندارند. نبود امکانات آموزشی در مناطق محروم هر سال هزاران فرصت تحصیلی را برای مردم مناطق دورافتاده از بین می‌برد. حتی به‌دلیل نبود امکانات آموزشی در برخی از مناطق، اکثر کودکان، ترک تحصیل می‌کنند و یا این‌که اصلاً مدرسه را شروع نمی‌کنند. رفع این نابرابری می‌تواند امید زیادی را برای ساکنان این مناطق به‌وجود آورد.

فقر؛ یک عامل دردآور و اصلی در نابرابری آموزشی

هیچ عاملی همچون فقر، برای نابرابری آموزشی تا این حد، ناراحت‌کننده نیست. بسیاری از خانواده‌ها توان پرداخت کمترین هزینه برای تحصیل فرزندان خود را ندارند. متاسفانه بسیاری از کودکان حتی قادر به خرید یک کیف و یک جفت کفش ساده برای مدرسه نیز نیستند. هیچ چیز برای یک کودک ناراحت‌کننده‌تر از شرمندگی در برابر همکلاسی‌هایش نیست. وقتی که همه هم‌کلاسی‌ها برای سال جدید، کیف و کفش نو دارند ولی کودک قصه ما، همچنان با لباس وصله‌دار و فرسوده، سر کلاس‌ها حاضر می‌شود.

البته نابرابری آموزشی ناشی از فقر فقط مربوط به مدرسه نیست و در آینده نیز ادامه دارد. وقتی که کودک قصه ما به یک جوان تبدیل شده است ولی حالا توان تهیه منابع آموزشی کنکور را ندارد. حتی ممکن است که در دانشگاه نیز پذیرفته شود ولی ناتوانی در پرداخت هزینه شهریه، او را از تحصیل باز می‌دارد. نابرابری آموزشی به‌همین راحتی، هر ساله هزاران نفر را به کام نابودی و بدبختی می‌کشاند. فقر، یک بحران جدی در جامعه است که فعالیت‌های خیرخواهانه می‌تواند در این زمینه بسیار کمک‌کننده باشد.

نقش تبعیض جنسیتی در نابرابری آموزشی

همانطور که قبلاً هم به آن اشاره کردیم، نابرابری آموزشی، اشکال و دلایل مختلفی دارد. جنسیت یکی دیگر از مواردی است که می‌تواند به نابرابری آموزشی دامن بزند. با این‌که در چند سال اخیر میزان تبعیض جنسیتی در نابرابری آموزشی کاهش پیدا کرده است، ولی با این حال همچنان جنسیت یکی از زمینه‌های مهم در نابرابری آموزشی است. هر ساله بسیاری از کودکان به‌دلیل دختر بودن، از تحصیل باز می‌مانند.

هنوز بعضی از خانواده‌ها معتقدند که درس خواندن فقط برای پسر است! دختر باید در خانه بماند و چه لزومی به درس خواندن دارد! باورکردنی نیست که عده‌ای از خانواده‌ها به این دلایل مسخره، مانع از تحصیل دختران می‌شوند. این کودکان فقط به جرم دختر بودن، از فرصت‌های آموزشی زیادی محروم می‌شوند. در برخی از مناطق نیز زیرساخت‌های لازم برای آموزش دختران وجود ندارد که همین موضوع، کار را سخت‌تر می‌کند. نابرابری آموزشی ناشی از جنسیت سبب شده تا بسیاری از استعدادها تلف شوند. داشتن یک زندگی باکیفیت، حق هر انسانی است که فرصت‌های آموزشی نقش بسیار مهمی در این بین دارند. آگاه‌سازی مردم و ایجاد بسترهای آموزشی و فرهنگی مناسب می‌تواند برای از بین بردن این تبعیض، بسیار مفید و موثر باشد.

نابرابری آموزشی برای اقلیتهای مختلف

در اقلیت بودن، احتمال نابرابری آموزشی را به‌شدت افزایش می‌دهد. در حال حاضر، اقلیت‌های دینی و فرهنگی زیادی در ایران زندگی می‌کنند. هر کدام از این اقلیت‌ها پیرو تفکرات خود هستند. سوال این است که آیا امکانات آموزشی برای تمام اقلیت‌ها فراهم است؟ آیا آن‌ها نیز امکان استفاده از فرصت‌های آموزشی برابر را دارند؟ متاسفانه شاهد آن هستیم که برخی از اقلیت‌ها از امکانات مناسب آموزشی برخوردار نیستند. به‌همین علت، تعداد افرادی که از تحصیل بازمی‌مانند در بین اقلیت‌ها بیشتر است.

همچنین بخوانید : درباره کودکان بازمانده از تحصیل

برای رفع این مشکل باید اقلیت‌ها نیز حق و حقوق یکسانی با اکثریت پیدا کنند. تنها در این صورت است که اقلیت‌ها نیز می‌توانند برابری آموزشی را تجربه کنند. به‌طور مثال اقلیت‌های دینی زیادی همچون مسیحیان و زرتشتیان در ایران زندگی می‌کنند. این افراد باید بتوانند تعالیم خود را بر اساس برابری آموزشی در اختیار هم‌کیشان خود قرار دهند. ساخت و ارائه امکانات آموزشی برای اقلیت‌ها، می‌تواند هزاران استعداد بی‌نظیر را از بین آن‌ها شکوفا کند. در واقع اعتقاد هیچ کس نباید مانع دستیابی او به آموزش برابر شود تا بتواند مراحل ترقی را پشت سر بگذارد.

ارتباط تنگاتنگ نابرابری آموزشی با قومیت و نژاد

ایران کشوری است که در آن قومیت‌های زیادی زندگی می‌کنند که هر کدام از آن‌ها فرهنگ و آداب‌ورسوم خود را دارند. متاسفانه تفاوت نژادی، یکی از عوامل مهم در نابرابری آموزشی است. اگر شما هم یک بررسی ساده داشته باشید، متوجه خواهید شد که نژاد تا چه اندازه بهره‌مندی از امکانات آموزشی تاثیر دارد. هر چقدر که به استان‌های نزدیک به پایتخت نزدیک‌تر می‌شویم، امکانات آموزشی بیشتری وجود دارد. این در حالی است که برخی از قومیت‌های مرزنشین، از امکانات محدودی برخوردار هستند. تبعیض نژادی یکی از تلخ‌ترین زمینه‌های ایجاد نابرابری آموزشی است.

همه انسان‌ها با یکدیگر برابر هستند و تنها ملاک برتری، شرافت آدمی است. هیچ انسانی خودش، نژادش را انتخاب نمی‌کند. با این حال بسیاری از محرومین فقط به‌دلیل نژاد خود، از امکانات آموزشی مختلف محروم  می‌شوند. در این بین، فعالیت‌های خیرخواهانه می‌توانند کمک‌های زیادی در این فرآیند داشته باشند. فعالیت خیریه در مناطق مربوط به قومیت‌های محروم می‌تواند بخش زیادی از مشکلات آن‌ها را حل کند. با همین کار ساده می‌توان نخبگان زیادی را در همین مناطق تربیت کرد تا در آینده کشور بتوانند نقش‌آفرینی کنند.

چطور با نابرابری آموزشی مقابله کنیم و آن را به حداقل برسانیم؟

همان‌طور که اکثر ما می‌دانیم و در جامعه می‌بینیم، نابرابری‌های آموزشی می‌توانند زندگی بسیاری از افراد را تحت تاثیر قرار دهد. از بین رفتن آینده، اولین پیامد نابرابری آموزشی است. چه‌بسا افراد زیادی به‌دلایلی همچون محل زندگی و فقر، قادر به ادامه تحصیل نیستند و به‌همین سادگی از فرصت‌های اجتماعی محروم می‌شوند. بهترین راه حل برای این مشکلات، فعالیت‌های خیرخواهانه و عام‌المنفعه است. برای مثال، در مناطق محروم می‌توان شروع به ساخت مدارس استاندارد کرد چراکه یکی از ریشه‌های اصلی در نابرابری آموزشی، دقیقاً فقر است.

به‌همین جهت با ایجاد اشتغال در مناطق محروم می‌توان این مشکل را به حداقل ممکن رساند. اگر این فعالیت‌ها بتواند آینده آموزشی حتی یک نفر را هم تغییر دهد، باز هم بسیار ارزشمند خواهد بود. هیچ حسی همچون نجات زندگی یک انسان و بخشیدن زندگی و امید تازه به او، حال شما را خوب نمی‌کند. هر کدام از ما باید به سهم خودمان در کاهش نابرابری آموزشی نقش داشته باشیم.

رسالت “به مهربانی” در کاهش نابرابری آموزشی

گروه خیریه “به مهربانی” تلاش می‌کند تا شرایط تحصیل مناسب و باکیفیت را برای کودکان بازمانده از تحصیل فراهم کند. با توجه به تلاش‌های صورت گرفته توسط به مهربانی، هزاران نفر از کودکان محروم توانستند بار دیگر به تحصیل برگردند. ما در به مهربانی، تلاش می‌کنیم که هیچ کودکی به‌خاطر فقر، ترک تحصیل نکند. به‌همین علت، بورسیه آموزشی را برای بیش از ۲۰۰۰ کودک انجام داده‌ایم. اکنون از شما هم صمیمانه می‌خواهیم در بهبود شرایط نابرابری آموزشی به ما کمک کنید.

اگر توان مالی مناسبی دارید، بهتر است که نقش حامی تحصیل کودکان را بپذیرید. این کار ارزشمند شما می‌تواند آینده یک کودک محروم را متحول کند و امید دوباره‌ای به زندگی او ببخشد. همچنین اگر حس می‌کنید که کودکی به این کمک‌ها نیاز دارد، بهتر است که آن را به گروه خیریه به مهربانی معرفی کنید. از این‌که تا پایان این مطلب با به مهربانی همراه بودید بسیار سپاسگزاریم. مشتاقانه منتظر نظرات و پیشنهادات شما هستیم. کارشناسان ما در اسرع وقت، پاسخگوی سوالات شما عزیزان خواهند بود.