مسئولیت‌پذیری یکی از ارکان اصلی موفقیت در هر جامعه‌ای است. اگر شما نگاهی به جوامع امروز بیندازید متوجه خواهید شد که هر کدام از آن‌ها با مشکلات زیادی دست‌وپنچه نرم می‌کنند. شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف نیز در همین جامعه به وجود آمده‌اند و به رشد خود ادامه می‌دهند. به‌همین علت هر شرکتی باید نسبت به اتفاقاتی که در جامعه رخ می‌دهد حساس باشد. بدون شک، شرکت‌ها و سازمان‌ها نیز به سهم خود، مسئولیت‌هایی نسبت به جامعه خود دارند. شرکت‌های خیریه در این بین، بیش از سایرین مسئولیت اجتماعی خود را به منصه ظهور می‌رسانند. در ادامه با “به مهربانی” همراه باشید، چراکه قصد داریم تا همه زوایای عمومی و تخصصی درباره مسئولیت اجتماعی شرکتی (خیریه) را بررسی کنیم و به شناخت بهتری در این زمینه برسیم.
مسئولیت اجتماعی شرکتی چیست؟
با یک نگاه ساده به جامعه ایران می‌توان متوجه شد که مشکلات فراوانی در مقابل مردم قرار دارد. مسائلی همچون فقر، اعتیاد و محرومیت می‌تواند هر خانواده‌ای را به‌کام نابودی بکشاند. البته این مسائل مختلف در هر جامعه‌ای دیده می‌شوند که باید برای حل آن‌ها فکری اساسی کرد. اگر تمامی ارکان جامعه، خود را در برابر آسیب‌ها مسئول بدانند، مسلماً بسیاری از مشکلات در زمان کوتاهی برطرف خواهد شد. در این بین شرکت‌ها و سازمان‌ها نیز باید نسبت به وقایع ناگوار جامعه خود مسئولیت‌پذیر باشند. 
این شرکت‌ها باید تلاش کنند تا به سهم خود بخشی از این مسائل را پوشش داده و برطرف کنند. در این شرایط، مفهومی به‌نام مسئولیت اجتماعی شرکتی اهمیت خاصی پیدا می‌کند. Corporate Social Responsibility یا همان مسئولیت اجتماعی شرکتی مفهومی است که از دهه ۶۰ میلادی به‌طور جدی دنبال می‌شود. معمولاً در بسیاری از مواقع این مورد با نماد مخفف CSR شناخته می‌شود. پس اگر در جایی این نماد را مشاهده کردید منظور همان مسئولیت اجتماعی شرکتی است.
انواع مسئولیت‌های اجتماعی به زبان ساده
مسئولیت اجتماعی نشان‌دهنده اهمیت دادن به دغدغه‌ها و نگرانی‌های موجود در جامعه است. مسئولیت اجتماعی به دو نوع فردی و شرکتی تقسیم‌بندی می‌شود. اگر شما نگاهی به شرایط وخیم برخی از هم‌وطنانمان بیندازید، متوجه خواهید شد که تا چه اندازه نیازمند توجه جامعه هستند. در مسئولیت اجتماعی فردی خود شخص باید در راستای اجرای رسالت خود به جامعه کمک کند. اگر هر کسی با مفهوم عمیق CSR آشنا باشد، مطمئناً نسبت به فجایعی که در جامعه رخ می‌دهد بی‌تفاوت نخواهد بود. 
بررسی‌ها نشان می‌دهد که هر ساله صدها کودک به‌دلیل نداشتن امکانات از تحصیل محروم می‌شوند. به‌همین علت باید مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها نیز به‌طور جدی مورد توجه قرار بگیرد. سازمان‌های مختلف می‌توانند به نوبه خود کمک‌های زیادی را به جامعه انجام دهند. در این بین احداث واحدهای خیریه برای شرکت‌های مختلف می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد. با توجه به این‌که شرکت‌ها توان مالی بیشتری دارند، مسلماً مشارکت آن‌ها در امور خیریه تاثیرگذارتر است. برخی از موسسات در سال‌های اخیر با تلاش خود تعداد زیادی از افراد ناامید به زندگی را به چرخه حیات برگردانده‌اند.
انواع بُعدهای مسئولیت‌های اجتماعی در یک نگاه
مسئولیت اجتماعی شرکتی یا همان CSR دارای ابعاد مختلفی است که هر کدام از آن‌ها در نوع خود ارزشمند هستند. در حال حاضر مسئولیت اجتماعی بشردوستانه رایج‌ترین نوع آن است. در این شیوه، شرکت تلاش می‌کند تا به ازای انجام کارهای بشردوستانه، همچون ساخت مدرسه و بیمارستان، رسالت خود را در برابر جامعه انجام دهد. مسئولیت اجتماعی زیست محیطی نیز شامل اقدامات محیط زیستی شرکت‌ها می‌شود. در این روش، شرکت سعی می‌کند فعالیت‌های خود را بر اساس استانداردهای محیط زیستی تنظیم کند. مسئولیت اجتماعی اخلاقی یکی دیگر از مواردی است که در برخی از شرکت‌ها دیده می‌شود. در این روش یک فرهنگ اخلاق‌مدارانه در شرکت پیاده‌سازی می‌شود و به مشتریان کسب‌وکار کمک زیادی می‌شود. شرکت‌های خیریه به‌طور ویژه بر روی مسئولیت اجتماعی خیرخواهانه تمرکز دارند. فقر و محرومیت می‌تواند آینده یک کودک بااستعداد را به نابودی بکشاند. همین عامل سبب شده است تا این نوع از CSR در ایران بیشتر در معرض توجه قرار بگیرد. چنانچه همه شرکت‌ها در این راستا تلاش کنند، به زودی شاهد بهترین نتایج ممکن خواهیم بود.
اصول مسئولیت‌های اجتماعی شرکتی
اصول مسئولیت اجتماعی شرکتی با توجه به رویکردهای آن مورد بررسی قرار می‌گیرد. میلتون فریدمن کسی بود که در سال ۱۹۶۲ میلادی برای اولین بار رویکرد کلاسیک در مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت‌ها را بیان کرد. رویکرد کلاسیک معتقد است که مسئولیت اجتماعی باید نسبت به کارکنان شرکت صورت بگیرد تا میزان بازدهی آنان افزایش پیدا کند. این رویکرد بر افزایش سود شرکت نیز تمرکز دارد. در دهه ۷۰ میلادی شاهد شکل‌گیری یک اصل جدید به نام رویکرد مسئولیت‌پذیری بودیم. این اصل معتقد است حیات شرکت به‌طور مستقیم با شرایط جامعه ارتباط دارد. در نتیجه شرکت باید خود را در برابر اتفاقاتی که در داخل جامعه به‌وجود می‌آید مسئول بداند. در این رویکرد شاهد آن هستیم که این رویکرد جدید در بسیاری از سازمان‌های امروزی پذیرفته شده و در حال اجرا است.
اهمیت مسئولیت اجتماعی شرکتی
نزدیک به ۶۰ سال است که مفهوم مسئولیت اجتماعی شرکتی در جهان به خوبی جا افتاده است. CSR یا همان مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها می‌تواند زندگی هزاران نفر را نجات دهد. متاسفانه بسیاری از شرکت‌های ایرانی هنوز اهمیت بالای CSR را به‌طور دقیق درک نکرده‌اند. هر چقدر که مردم جامعه در رفاه بیشتری باشند، مسلماً شرایط رشد برای شرکت‌ها نیز بیشتر فراهم خواهد بود. متاسفانه مسائلی همچون فقر، محرومیت، اعتیاد و بیکاری ضربه‌های زیادی را به جامعه وارد کرده است. 
اگر تمامی شرکت‌ها ضرورت CSR را به‌خوبی درک کنند، خود را در برابر شرایط موجود مسئول می‌دانند و برای آن کاری انجام می‌دهند. فراموش نکنید که انجام مسئولیت‌های اجتماعی می‌تواند در ایجاد مشتریان وفادار نیز نقش مهمی داشته باشد. در واقع CSR می‌تواند منافع مشترکی را برای جامعه و شرکت‌ها داشته باشد که هر دوی آن‌ها را منتفع خواهد کرد.
مهمترین مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها
مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها شامل موارد زیادی می‌شود که باید همه آن‌ها را به‌خوبی رعایت کنند. به‌طور مثال شرکت‌ها در ابعاد اقتصادی باید به‌دنبال جلب رضایت کامل مشتریان خود باشند. همچنین باید در داخل سازمان تمامی ارزش‌های اخلاقی، معیار کار قرار بگیرد. همچنین شرکت‌ها باید مسئولیت‌پذیری اجتماعی خود در برابر محیط زیست را هم جدی بگیرند. در حال حاضر و با توجه به شرایط ایران، مهمترین مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها رفع محرومیت است. انجام فعالیت‌های خیرخواهانه و بشردوستانه باید در اولویت برنامه‌های مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها قرار بگیرد. بسیاری از مناطق دورافتاده در ایران حتی از کمترین امکانات رفاهی نیز محروم هستند. به‌همین علت شرکت‌ها باید مسئولیت اجتماعی خود را به این سمت‌وسو هدایت کنند. همچنین شاغل کردن تعداد بیشتری از افراد نیز می‌تواند یک راه عالی برای اجرای مسئولیت‌پذیری اجتماعی باشد. با توجه به اولویت‌های مهمی که در بخش اقتصادی وجود دارد، شرکت‌ها باید تمرکز خود را به این سمت ببرند.
بخوانید درباره : کودکان بازمانده از تحصیل
مهمترین عوامل حرکت شرکت‌ها به سوی مسئولیت اجتماعی
به‌منظور این‌که شرکت‌ها به‌سمت انجام مسئولیت‌های اجتماعی خود حرکت کنند، باید انگیزه‌های لازم برای آن‌ها ایجاد شود. اولین کاری که باید در این راستا صورت بگیرد، درک درست مفهوم مسئولیت اجتماعی توسط شرکت‌ها است. کل جامعه همانند یک کشتی در داخل دریا است. اگر به هر دلیلی یک سوراخ کوچک در این کشتی ایجاد شود، همه باید برای ترمیم آن اقدام کنند زیرا خطر غرق شدن در کمین همه است. به‌همین علت اگر جامعه شرایط خوب و یکسانی نداشته باشد، مسلماً شرکت‌ها نیز به اهداف مورد نظر خود دست پیدا نمی‌کنند. یکی دیگر از عواملی که شرکت‌ها را علاقه‌مند به اجرای مسئولیت اجتماعی می‌کند، افزایش اعتبار است. مسلماً سازمانی که در برابر شرایط جامعه خود احساس مسئولیت می‌کند از درجه اعتبار بیشتری نزد مردم برخوردار است. چنانچه اهمیت و ارزش مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکتی به‌خوبی برای سازمان‌ها شرح داده شود، شاهد حضور فعال آن‌ها در این زمینه خواهیم بود.
تاثیر مسئولیت اجتماعی بر فعالیت شرکت‌ها
یکی از چالش‌های مسئولیت اجتماعی شرکتی این است که بسیاری از کسب‌وکارها هنوز ضرورت آن را درک نکرده‌اند. حقیقت ماجرا این است که CSR می‌تواند تاثیرات مثبتی بر روی ماهیت شرکت‌ها داشته باشد. همچنین احتمال رشد هر چه بهتر شرکت‌ها با این شیوه وجود خواهد داشت. قطعاً برندسازی، یک اصل بسیار مهم برای موفقیت هر کسب‌وکاری است. انجام مسئولیت اجتماعی شرکتی یک تصویر مثبت از شما در ذهن مخاطب به‌جای می‌گذارد که نتایج مثبت آن در کار خود را نشان می‌دهد. هر چقدر یک شرکت از نظر اجتماع محبوب‌تر باشد، مسلماً شرایط بهتری برای رشد و ترقی خواهد داشت. از همین‌رو به شما هم پیشنهاد می‌کنیم که در این زمینه بسیار دقیق عمل کنید و مسئولیت اجتماعی شرکتی را به‌طور دقیق اجرا کنید. به‌طور قطع بعد از این کار شاهد نتایج مثبت آن در عملکرد خود خواهید بود.
سوالات متداول درباره مسئولیت اجتماعی شرکتی
- مسئولیت اجتماعی شرکتی چیست؟
به تعهد و مسئولیتی که یک شرکت در قبال وضعیت جامعه دارد مسئولیت اجتماعی شرکتی گفته می‌شود که با نماد CSR نیز شناخته می‌شود.
- چرا باید مسئولیت اجتماعی شرکتی را جدی گرفت؟
قطعاً شرایط جامعه بر روی وضعیت شرکت‌ها نیز اثرگذار است. به‌همین دلیل با جدی گرفتن CSR می‌توان به آینده بسیار بهتر برای شرکت‌ها امیدوار بود.
- چرا مسئولیت اجتماعی شرکتی در ایران اهمیت زیادی دارد؟
وجود ناهنجاری‌های اجتماعی زیاد همچون فقر، بیکاری، اعتیاد و محرومیت باعث آسیب به جامعه شده است که شرکت‌های ایرانی می‌توانند نقش مهمی در بهبود این شرایط داشته باشند.
- مسئولیت اجتماعی چه تاثیری در رشد شرکت‌ها دارد؟
خوشنام بودن یک برند و محبوبیت آن می‌تواند تضمین‌کننده موفقیت شرکت باشد. خوشبختانه مسئولیت اجتماعی شرکتی این پتانسیل را دارد که به‌خوبی این هدف را محقق کند. از این‌که تا پایان این مطلب با “به مهربانی” همراه بودید بسیار سپاسگزاریم. مشتاقانه منتظر نظرات و پیشنهادات شما هستیم. کارشناسان ما در اسرع وقت، پاسخگوی سوالات شما عزیزان خواهند بود. تندرست و پیروز باشید.
خیریه دارالاکرام در شعبه شیراز و شعبه شوش نیز درباره CSR چنین گفتند :
مسئولیت اجتماعی شرکت ها مجموعه ای از تعهدات و وظایفی است که در سه کلمه اساسی خلاصه می شود: حفظ، مراقبت و کمک به جامعه پیرامون با رویکردی جامع به ملاحظات اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی، همراه با رعایت منافع ذی نفعان و کیفیت زندگی شهروندان. به عبارتی باید گفت موفقیت برندها و شرکت ها در گرو تعهد و پایبندی به مسئولیت های اجتماعی آنان است.
