ماده 172 قانون مالیات های مستقیم

مزایای مالیاتی برای شرکت‌ها در چارچوب ماده ۱۷۲ مالیات‌های مستقیم

ماده ۱۷۲ قانون مالیات‌های مستقیم به عنوان یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌های قانونی در حوزه مالیاتی، مزایای قابل توجهی برای شرکت‌ها و اشخاص حقوقی به همراه دارد. این ماده در واقع نوعی سیاست تشویقی مالیاتی محسوب می‌شود که دولت از طریق آن، بخش خصوصی را به مشارکت در توسعه زیرساخت‌های اجتماعی، آموزشی، فرهنگی و بهداشتی کشور ترغیب می‌کند و مزایای زیر را دارد:

1. کسر 100% مبلغ کمک از درآمد مشمول مالیات:

مهم‌ترین مزیت این ماده قانونی، امکان کسر صد در صد مبلغ کمک‌های مالی از درآمد مشمول مالیات است. به این معنا که اگر شرکتی مبلغی را به عنوان کمک به یکی از مراکز دولتی یا خیریه‌های مجاز پرداخت کند، می‌تواند تمام آن مبلغ را از درآمدی که برای محاسبه مالیات در نظر گرفته می‌شود، کسر نماید. این امتیاز به خصوص برای شرکت‌های با درآمد بالا که در طبقات بالای مالیاتی قرار دارند، بسیار ارزشمند است، زیرا می‌توانند با برنامه‌ریزی صحیح، بخش قابل توجهی از مالیات خود را به جای پرداخت به خزانه، به فعالیت‌های خیرخواهانه و عام‌المنفعه اختصاص دهند.

2. پذیرش کمک‌های غیرنقدی:

یکی دیگر از جنبه‌های مثبت این ماده قانونی، انعطاف‌پذیری آن در پذیرش انواع کمک‌ها است. علاوه بر کمک‌های نقدی، کمک‌های غیرنقدی مانند اهدای تجهیزات، ساختمان، زمین و خدمات تخصصی نیز مشمول این معافیت می‌شوند. این ویژگی به شرکت‌ها اجازه می‌دهد متناسب با توانمندی‌ها و دارایی‌های خود، شیوه مناسب کمک را انتخاب کنند. برای مثال، یک شرکت ساختمانی می‌تواند در ساخت مدرسه، یک شرکت تولیدکننده تجهیزات پزشکی در تجهیز بیمارستان، و یک شرکت IT در تجهیز کلاس‌های کامپیوتر مدارس مشارکت کند.

3: کمک به مؤسسات غیردولتی:

از سوی دیگر، قانون‌گذار با اصلاحیه‌های متعدد، دامنه شمول این ماده را گسترش داده و علاوه بر مراکز دولتی، برخی از مؤسسات خیریه غیردولتی را نیز مشمول این ماده قرار داده است. این امر اثربخشی این ماده قانونی را افزایش داده و امکانات بیشتری را برای کمک به اقشار آسیب‌پذیر جامعه فراهم کرده است.

4. انتخاب منبع مالیاتی :

همچنین، امکان انتخاب منبع مالیاتی توسط مؤدی، یکی دیگر از مزایای این ماده قانونی است. مؤدیان می‌توانند تعیین کنند که کسر مالیاتی مربوط به کمک‌های خیرخواهانه، از کدام منبع درآمدی آنها صورت گیرد. این انعطاف‌پذیری به شرکت‌ها کمک می‌کند تا با بهینه‌سازی ساختار مالیاتی خود، بیشترین بهره را از این ماده قانونی ببرند.

5. تسهیلات ویژه برای شرکت‌های بزرگ:

شرکت‌های با درآمد بالا می‌توانند با برنامه‌ریزی دقیق، بخش قابل توجهی از مالیات خود را به فعالیت‌های خیرخواهانه تخصیص دهند.

نمونه‌هایی از شرکت‌هایی که از ماده ۱۷۲ قانون مالیات‌های مستقیم بهره برده‌اند

در سال‌های اخیر، بسیاری از شرکت‌های بزرگ و معتبر ایرانی با درک مزایای دوسویه ماده ۱۷۲ قانون مالیات‌های مستقیم، اقدامات خیرخواهانه گسترده‌ای انجام داده‌اند.

📍گروه صنعتی گلرنگ از جمله پیشگامان این عرصه بوده که با تأسیس بنیاد نیکوکاری گلرنگ، فعالیت‌های گسترده‌ای در زمینه ساخت مدرسه، کتابخانه و مراکز درمانی در مناطق محروم انجام داده است. این گروه با استفاده از ظرفیت‌های ماده ۱۷۲، علاوه بر کاهش بار مالیاتی، به تقویت جایگاه برند خود در میان مصرف‌کنندگان ایرانی پرداخته است.

📍بانک پاسارگاد نیز با تأسیس بنیاد فرهنگی هنری وقف، نقش مهمی در توسعه فضاهای آموزشی کشور داشته است. این بانک با ساخت بیش از ۱۰۰ مدرسه در مناطق محروم و زلزله‌زده، از مزایای مالیاتی ماده ۱۷۲ بهره‌مند شده و همزمان به ارتقای جایگاه اجتماعی خود کمک کرده است. بنیاد نیکوکاری جمیلی (وابسته به گروه صنعتی و معدنی زرین و سیمین) نیز با تمرکز بر توسعه آموزش و پژوهش، در ساخت و تجهیز مدارس و مراکز علمی فعالیت گسترده‌ای داشته و از مزایای این ماده قانونی استفاده کرده است.

📍شرکت‌های بزرگ نفتی و پتروشیمی مانند پتروشیمی زاگرس، پتروشیمی جم و پالایش نفت بندرعباس نیز با سرمایه‌گذاری در ساخت مدارس، مراکز بهداشتی و درمانی و کتابخانه‌ها در مناطق همجوار با تأسیسات خود، ضمن بهره‌مندی از مزایای مالیاتی، به بهبود روابط با جوامع محلی و حفظ امنیت اجتماعی پایدار در این مناطق کمک کرده‌اند.

📍در حوزه فناوری اطلاعات، شرکت‌هایی مانند همراه اول، ایرانسل و گروه مپنا با تجهیز مدارس به امکانات آموزش مجازی، آزمایشگاه‌های کامپیوتر و اینترنت پرسرعت، نقش مهمی در توسعه زیرساخت‌های آموزش دیجیتال کشور داشته‌اند. این شرکت‌ها با استفاده از تخصص و تجهیزات خود، کمک‌های غیرنقدی ارزشمندی ارائه کرده و از مزایای مالیاتی آن بهره‌مند شده‌اند.

📍در صنعت غذایی، شرکت‌هایی مانند گروه سولیکو (کاله)، شیرین عسل و مهرام با کمک به تأمین امنیت غذایی اقشار آسیب‌پذیر از طریق همکاری با کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی، علاوه بر مسئولیت اجتماعی، از مزایای مالیاتی ماده ۱۷۲ استفاده کرده‌اند. این شرکت‌ها با اهدای محصولات غذایی خود به مناطق محروم و آسیب‌دیده از بلایای طبیعی، نمونه بارزی از کمک‌های غیرنقدی مشمول این ماده قانونی هستند.

موارد ذکر شده تنها نمونه‌هایی از شرکت‌های موفقی هستند که از ظرفیت‌های ماده ۱۷۲ برای ایفای مسئولیت اجتماعی خود بهره برده‌اند. با گسترش فرهنگ مسئولیت‌پذیری اجتماعی در میان کسب‌وکارها و آگاهی بیشتر از مزایای ماده ۱۷۲، انتظار می‌رود شمار بیشتری از شرکت‌ها به این جریان بپیوندند.