سومین همایش ملی مدیران دارالاکرام برگزار شد

سومین همایش ملی مدیران دارالاکرام با نام پایداری و پیوستگی دوازدهم و سیزدهم اردیبهشت ماه 1403 در مشهد مقدس و با حضور مدیران شعب دارالاکرام برگزار شد. نهادهای مدنی پایدار اندوخته‌ای باارزش برای جامعه هستند و پیوستگی و دوام آنها حکایت از تجربیاتی دارد که نباید به سادگی از دست بروند. از این رو دغدغۀ  اصلی این همایش همانطور که از نام آن برمی‌آید تداوم و بهبود مستمر خدمت رسانی در حوزۀ ماموریت دارالاکرام  (آموزش کودکان مستعد تحصیل فاقد سرپرست موثر) و پایداری و بقا در شرایط پرمخاطره فعلی بود. دارالاکرام باید فرایندهای خود را آسیب‌شناسی کند و برای بهبود آن هدفگذاری کند.

در ابتدای کار مریم تقوی مدیر شعبۀ دارالاکرام مشهد ضمن خوشامدگویی به حضار از برنامه‌های همایش دو روزه گفتند و صحبت‌های خود را با شعری زیبا از مجتبی کاشانی به پایان رساندند. محورهای اصلی همایش سوم مدیران بیانیۀ ماموریت و چشم انداز دارالاکرام تا سال 1406 بود که مدیرعامل دارالاکرام به اهمیت این نکته و لزوم تقویت افق مشترک میان مدیران دارالاکرام اشاره کردند.

این همایش با  مرور رویدادهای سال 1402، بررسی اهداف این سال و مسائل و مشکلات دارالاکرام در تحقق این اهداف آغاز شد و بعد از آن اهداف و مسیرهای پیش روی دارالاکرام در سال 1403 محل گفت و گو قرار گرفت.

دارالاکرام تلاش می‌کند تا هیچ کودکی به علت فقر یا فقدانِ سرپرستِ موثر از آموزش محروم نشود و برای تحقق این هدف و با اولویت قرار دادن آموزش و فرهنگ تلاش می‌کند نیازهای روانشناسی، بهداشت و درمان و معیشتی ایشان را برآورده کند و از آموزش‌های سطح بالاتری چون کارآفرینی و کسب مهارت غافل نشود.  دارالاکرام در این مسیر از سه اصل خرد، مهربانی و کرامت بهره می‌گیرد، کرامت ذاتی انسان را اصل می‌داند و بر حمایت‌های مادی و معنوی مردمی تکیه دارد.

در این همایش تاکید شد که همۀ انواع خدمات شش گانه‌ای که دارالاکرام ارائه می‌دهد باید با اولویت آموزش باشد و فرایندهای عملیاتی برای تحقق این مسیر مورد بازبینی قرار گرفت.

در ادامه و پس از مرور و بازبینی ماموریت و چشم‌انداز دارالاکرام مدیران به بررسی آمارهای کلیدی سال گذشته و اهداف پیش روی سال بعد پرداختند.

آمار 1402 تقریبی است و اندکی تغییر خواهد کرد

19,752,130,868

یکی از مواردی که به شکل ویژه محل بحث قرار گرفت آمار ترخیص دانش‌آموزان دارالاکرام بود. در سال گذشته 991 دانش‌آموز به دلایل دوازده‌گانه‌ای که در جدول زیر آمده است از چرخۀ بورسیه دارالاکرام خارج شده‌اند. بخش مهمی از این ترخیص‌ها (نزدیک به 70 درصد آن) مطلوب جامعۀ دارالاکرام نیست و با آمار ترک تحصیل دانش‌آموزان در سراسر کشور همخوان است. با این حال این نکته مورد بحث مدیران دارالاکرام قرار گرفت که با اصلاح فرایندها در بخش تصویب، گزارش مددکاری و ترخیص و سیستمی کردن فرایندهای دستی می‌توان بخشی از این آمار را کاهش داد و دانش‌آموزان مستعد تحصیل بیشتری را در چرخۀ تحصیل نگاه داشت. این نکته نیز مورد اشاره قرار گرفت که گاهی اوقات دارالاکرام توان جلوگیری از ترک تحصیل بعضی از دانش‌آموزان را ندارد و لازم است در مواردی هدف خود صرفاً طولانی‌تر کرفتن چرخۀ تحصیل دانش‌آموزان قرار دهد.

مدیران دارالاکرام پس از آن به پروژه‌ها پرداختند که در یک دسته‌بندی کلی شامل پروژه‌های  زیربنایی و پروژه‌های مرتبط با ماموریت دارالاکرام (آموزش) می‌شود. پروژه‌های زیربنایی دارالاکرام به سه حوزۀ آی تی و برنامه نویسی، مالی و روابط عمومی و دیجیتال مارکتینگ مرتبط است. در همۀ این پروژه‌ها تلاش می‌شود تا فعالیت‌های دارالاکرام بهینه‌تر و هزینه‌ها مدیریت شوند. به طور مشخص در مورد سامانۀ به‌مهربانی بحث از بازنویسی و اصلاح فرآیندها بر اساس تجربیات موجود شد و شرکت‌کنندگان به بعضی از مهمترین و ضروری‌ترین تغییر و تحولات مورد نیاز اشاره کردند.

در مورد پروژه‌های مرتبط با بیانیه دارالاکرام مقرر شده تا موارد مربوط به آموزش، بهداشت و درمان، معیشت و کارآفرینی به طور مشخص تعریف و در سایت دارالاکرام قرار گیرد تا فرصت مشارکت خیرین در آنها فراهم آید. گرچه بخشی از این پروژه‌ها در حال حاضر توسط نیکوکاران خارج از کشور تامین مالی می‌شود اما ما تا رسیدن به نقطۀ مطلوب فاصلۀ زیادی داریم و نیازمند منابع بیشتری هستیم.

از پروژه‌هایی که در پایان سال 1402 رسماً آغاز شد می‌توان به کارگاه‌های کتابخوانی باغ بیدار اشاره کرد که با رونمایی و امضای محمدرضا شفیعی کدکنی  آغاز و در سه شعبه و نمایندگی قم، ورامین و رباط کریم وارد فاز اجرا شده‌ است و در سال آینده با قوت بیشتری ادامه خواهد یافت.

مورد دیگر پروژه داناک است که به فرایند آموزش کودکان  دو زبانه می‌پردازد و در استان‌هایی که کودکان با چنین مسئله‌ای مواجه هستند پی گرفته خواهد شد. شایان ذکر است این پروژه با ده دانش آموز در شهرستان شوش استان خوزستان برای کودکانی که زبان مادری شان عربی است در حال اجرا است.

پروژۀ دیگری که به بحث در مورد آن پرداخته شد کارآفرینی است. خدمات کارآفرینی دو سالی است در دارالاکرام با انسجام بیشتری دنبال می‌شود و به مادران و دانش‌آموزان در این زمینه خدمت‌رسانی می‌شود. در  مورد دانش‌آموزان هدف اصلی واحد کارآفرینی آموزش مهارت‌های فنی و حرفه‌ای است تا دانش‌آموز در حین فرایند تحصیل حداقل یک مهارت مشخص و به روز را یاد گرفته و پس از فارغ‌التحصیلی در شرایط بهتری بتوانند وارد بازار کار شوند. در عین حال استعداد یابی و اموزش مادران که  از اهداف این واحد است محل بحث قرار گرفت. گزارش شعب در این مورد ارائه شد. برخی شعب در این زمینه کارکرد مطلوبی داشتند و برخی نیز در این مورد کسب تجربه کردند. این محور همیشه در دارالاکرام محل توجه بوده با این حال آموزش دانش‌آموز در معنای وسیع آن اولویت اصلی دارالاکرام است و بقیه فعالیت‌ها به تبع آن دنبال می‌شود.

کارآفرینی و توانمند شدن یکی از مادران و دانش آموزان موسسه دارالاکرام شعبه قم

رویداد کارآفرینی موسسه دارالاکرام در شهرستان زاهدان

دارالاکرامِ البرز دومین کارگاه کارآفرینی را برگزار کرد

در بحث از خدمت رسانی به دانش‌آموزان گسترش کمی و کیفی موسسه دارالاکرام مورد تاکید مدیران دارالاکرام قرار گرفت.  در گسترش کمی هدف ایجاد نمایندگی‌ها و پرهیز از تاسیس شعب جدید است. این تصمیم برای کنترل هزینه های دارالاکرام و در عین حال هم‌افزایی فعالیت‌های خیرخواهانه میان خیریه‌ها گرفته شده است. دارالاکرام باور دارد باید از کار موازی پرهیز کند و تا وقتی که خیریه های ریشه‌دار محلی حضور دارند تاسیس شعب جز اتلاف منابع نتیجه ای در بر ندارد. البته فرایند کار با خیریه‌های همسو نیازمند هم‌افق شدن دارالاکرام با سایر نهادهای مدنی است و دقت بسیار است. این نکته در همایش سوم مدیران شعب مورد تاکید قرار گرفت. لازم به ذکر است که دارالاکرام در سال گذشته توانسته در شهرهای خرمشهر، قزوین، رباط کریم و بندرعباس با خیریه های همسو همکاری کند و به دنبال افزایش چنین نمایندگی هایی در سال 1403 نیز هست.

در مورد گسترش کیفی، دارالاکرام بر خدمات آنلاین تمرکز خواهد کرد. دارالاکرام به خوبی از مشکلات ارائۀ خدمات آنلاین آگاه است با این حال معتقد است که مسیر پیش رو با توجه به مسیر کلی جهانی و نیز گستردگی جغرافیایی دارالاکرام و مناطق روستایی پراکنده جز این نخواهد بود و تحقق عدالت آموزشی نیازمند چنین نوع خدماتی است. از این رو دارالاکرام با موسساتی که خدمات آموزشی و خدمات آموزشی آنلاین ارائه می‌دهد ( ماورا دانش، کمک، منتا، داناک، قلم چی و سایر موارد) همکاری می‌کند و در عین حال به سمت راه‌اندازی سامانه‌ای آموزشی بااستانداردهای خود پیش می‌رود. تمام تلاش دارالاکرام باید این باشد که تمامی دانش آموزان با همۀ بعد مسافت و پراکندگی جغرافیایی در روستاها و مناطق صعب العبور بتوانند از خدمات شش گانه و مخصوصاً آموزش به صورت آنلاین و از راه دور استفاده کنند. گرچه زیرساخت دسترسی دانش اموزان به خدمات آنلاین با توجه به توزیع بیش از 3000 تبلت و لپ تاپ بین ایشان تا اندازه ای فراهم شده اما به جرأت می توان گفت هنوز  50 درصد دانش اموزان دسترسی به ابزارهای دیجیتال ندارند.

پیوستگی دارالاکرام و تداوم فعالیت‌ها، بدان معنا که این مجموعه یک شخصیت حقوقی واحد با چشم انداز و بیانیۀ ماموریت واحد بتواند مستمرا تا زمانی که جامعۀ هدف به خدمات او نیاز دارد ادامۀ حیات دهد، از مباحث جدی ای بود که در این نشست مورد بحث حاضران قرار گرفت. دارالاکرام وظیفۀ خود می‌داند ارتباط خود را با جامعه تقویت کند و با ارائۀ گزارشات دقیق و شفاف اعتماد نیکوکاران و نیک اندیشان را حفظ و بر تعداد ایشان بیفزاید. برای تحقق این هدف مقرر شد همایش‌های ملی و محلی در زمان مناسب برگزار و از جامعه برای تحقق ماموریت دارالاکرام امداد مادی و معنوی گرفته شود. دارالاکرام بدون جامعۀ خیرینی که او را همراهی می‌کنند نمی‌تواند به اهداف خود برسد. ارتباط وثیق با حامیان و بانیان و شنیدن نقطه نظرات ایشان و گسترش این جامعه از اولویت‌های دارالاکرام است و تمامی دست اندر کاران این همایش بر این نکته تاکید داشتند.

در  همین راستا بخشی از این نشست دو روزه به برگزاری کارگاهی با عنوان جذب و نگهداشت خیرین توسط رضا درمان، مدیر عامل موسسه توسعه و ابتکار نوید، اختصاص یافت. ایشان بزرگترین سرمایه و داشته موسسات خیریه را سرمایۀ اجتماعی دانستند. گزارشات شفاف، به موقع و متنوع و شنیدن دغدغه‌های خیرین می‌تواند این سرمایه را تقویت کرده و ضریب نفوذ موسسۀ خیریه را در جامعه افزایش دهد.

در عین حال برای کاهش هزینه‌ها استفاده از شبکۀ داوطلبین امری ضروری و لازم است. دارالاکرام ظرفیت فراوانی در این حوزه دارد ولی به اندازه کافی از این ظرفیت استفاده نکرده است. بر اساس تخمین های موجود این مجموعه در شعب 21 گانه و نمایندگی های 7 گانۀ خود بیش از 2500 نفر نیروی داوطلب دارد که باید سازمان دهی گردند. تعریف زمان، کار و اثرگذاری مشخص و معلوم برای نیروهای داوطلب یکی از ده ها عواملی است که می تواند شبکه داوطلبین را حفظ کرده و گسترش دهد.

نگاه های سنتی به امر خیر و امور داوطلبانه با این پیش فرض که هر کس توانایی دارد وارد حوزۀ فعالیتهای اجتماعی گردد و نیت خیر به امر خیر منتهی میگردد باید بازنگری شده و اصلاح گردد.  نیروی داوطلب دارای مهارت، ولو اینکه زمان کمی همراه موسسه باشد اثرگذاری بیشتر خواهد داشت و آوردۀ آن برای دانش‌آموزان غیرقابل انکار است.

در پایان همایش، مدیران دارالاکرام از یکی از همیاران برجسته و موثر خود آقای شاهیدفر (عضو هیات مدیره انجمن همدم در مشهد ) تشکر کردند و از تجربیات ایشان، که سال ها جزء کنشگران موثر و مفید استان خراسان بوده اند، بهره بردند.  همچنین از فعالیت‌های سرکار خانم عنبری مدیر عامل خیریه عصمتیه که به نوعی میزبانی همایش را بر عهده داشتند و یاور و همراه همیشگی دارالاکرام شعبۀ مشهد بودند تقدیر و تشکر شد.  ایشان در صحبت های کوتاه خود به صبوری و اخلاص در عمل برای حل مشکلات و پیشرفت بیشتر تاکید خاص داشتند.