خیریه دارالاکرام یک موسسه مردم‌نهاد و غیردولتی است که با هدف توانمندسازی تحصیلی، فرهنگی و معیشتی دانش‌آموزان مستعد تحصیل فاقد سرپرست موثر از طریق سامانه آنلاین به‌مهربانی فعالیت می‌کند. این مؤسسه با بیش از دو دهه تجربه در عرصه حمایت از آموزش، امروز در قالب شبکه‌ای گسترده از شعب و نمایندگی‌های فعال در 30 نقطه از کشور به ارائه خدمات حمایتی و آموزشی می‌پردازد. دارالاکرام با تکیه بر اصول شفافیت، کرامت انسانی و عدالت آموزشی، تلاش می‌کند تا با همراهی خیرین، داوطلبان و نهادهای همکار، بستر رشد برابر را برای دانش‌آموزانی فراهم کند که با وجود محدودیت‌های اقتصادی، از استعداد تحصیلی و انگیزه بالایی برای پیشرفت برخوردارند.
پویش «بازگشت به مدرسه»: هم‌افزایی برای تامین لوازم تحریر دانش‌آموزان
پویش ملی «بازگشت به مدرسه» از ۲۵ مرداد تا ۲۰ مهرماه ۱۴۰۴ با هدف تأمین لوازم تحریر برای ۸ هزار دانش‌آموز فاقد سرپرست مؤثر بورسیه‌‌شده دارالاکرام اجرا شد. این پویش نمونه‌ای روشن از همکاری میان نهادهای مدنی، شرکت‌های خصوصی و شهروندان نیکوکار بود که توانست در زمانی محدود، بخش قابل توجهی از نیاز کودکان به لوازم تحریر را تأمین کند.
در مجموع، ارزش کل کمک‌های نقدی و غیرنقدی این پویش به ۶,۹۸۴,۷۷۰,۹۶۹ تومان رسید. کمک‌های یادشده شامل اقلام آموزشی، کیف و کوله‌پشتی، ۲۵۰ دست لباس مدرسه و ۴۷۰ جفت کفش بود که بخشی از آنها همچنان در حال توزیع میان شعب است. شایان ذکر است که برای دانش‌آموزانی که از سال گذشته کوله‌پشتی سالم داشتند، لوازم تحریر بدون کیف تأمین شد تا منابع با دقت و عدالت بیشتری تخصیص یابد.
حامیان و نهادهای همراه
پویش امسال با مشارکت فعال نهادها و گروه‌های نیکوکار متعددی شکل گرفت. جمعی از ایرانیان نیک‌اندیش خارج از کشور، شرکت ۷۸۰، دیجیکالامهر، مؤسسه خردورزان مهرافرین، جامعه نیکوکاری ابرار، موقوفه ترخانی و … نقش مهمی در تحقق این هدف داشتند.
دارالاکرام در اجرای این پویش با توجه به هم‌افزایی میان خیریه‌ها و نهادهای مردم‌نهاد و بررسی شرایط موجود دریافت که تعداد اندکی از دانش‌آموزان از خیریه‌های دیگر لوازم تحریر دریافت کرده‌اند؛ از این‌رو دارالاکرام، با هدف استفاده بهینه از منابع و رعایت عدالت در توزیع، لوازم تحریر را تنها به دانش‌آموزان فاقد آن اختصاص داد تا از هدررفت منابع جلوگیری شده و عدالت آموزشی به صورت عینی محقق شود.
در مجموع با برگزاری این پویش، تقریباً بیشتر دانش‌آموزان موسسه توانستند بدون دغدغه به استقبال مهر امسال بروند که این موضوع، بیانگر کارآمدی شبکه‌های همیاری اجتماعی و توان بالقوه مشارکت مردمی در رفع نابرابری‌های آموزشی است.
اهمیت اجتماعی و تربیتی تأمین لوازم‌التحریر
تأمین لوازم تحریر برای دانش‌آموزان، تنها یک اقدام معیشتی نیست؛ بلکه از منظر توسعه انسانی، روان‌شناسی تربیتی و عدالت اجتماعی، اهمیتی بنیادین دارد. دسترسی برابر به ابزار یادگیری از ارکان عدالت آموزشی است و احساس تعلق کودک به مدرسه و جامعه را تقویت می‌کند. کودکی که دفتر و قلمی درخور در دست دارد، خود را عضوی از جریان آموزش و پیشرفت می‌بیند؛ در حالی که نداشتن امکانات آموزشی، می‌تواند زمینه‌ساز احساس محرومیت و کاهش اعتمادبه‌نفس شود.
از این منظر، پویش‌هایی نظیر «بازگشت به مدرسه» نقشی فراتر از تأمین ابزار آموزش دارند؛ آنها سرمایه فرهنگی و اجتماعی جوامع محلی را بازتولید می‌کنند و به گسترش حس کرامت و امید در میان خانواده‌ها می‌انجامند.
تجربه‌نگاری پویش لوازم تحریر: روایت‌های انسانی از میدان عمل
تجربه پویش نشان داد که در کنار کمک‌های مالی، همدلی و حضور میدانی داوطلبان نقشی اساسی در شناسایی دقیق‌تر نیازها و برنامه‌ریزی مؤثر برای آینده دارد. در برخی شعب دارالاکرام، هنگام مراجعه کودکان برای دریافت لوازم تحریر، نبود کفش مناسب یا فرسودگی لباس مدرسه به‌خوبی مشهود بود؛ نشانه‌ای روشن از اینکه نیازهای دانش‌آموزان تنها به دفتر و قلم محدود نمی‌شود.
در واکنش به این مشاهدات، و با همراهی خیران در شهرهای شیراز، زاهدان و آستارا، بیش از ۴۷۰ جفت کفش و ۲۵۰ دست لباس مدرسه برای دانش‌آموزان تهیه شد. همچنین در شهر قم، حدود ۱۵۰ حواله تخفیف برای خرید فرم مدرسه پیش‌بینی گردید که توانست بخشی از نیاز دانش‌آموزان را برطرف کند. با این حال، این تجربه نشان داد که تأمین پوشاک و کفش مدرسه همچنان از نیازهای اساسی و نیازمند مشارکت گسترده‌تر مردمی است.
پس از آغاز سال تحصیلی نیز، تعدادی از خانواده‌ها با مددکاران مؤسسه تماس گرفتند و اعلام کردند که هنوز امکان تهیه لباس یا کفش مناسب برای فرزندان خود را ندارند. این بازخوردها سبب شد دارالاکرام در برنامه‌ریزی برای سال آینده، تلاش برای تامین کفش و پوشاک مدرسه را مدنظر قرار دهد تا حمایت‌ها جامع‌تر و اثرگذارتر ادامه یابد.
مسیر پیش‌رو: از توزیع تا توانمندسازی
هرچند پویش امسال توانست بخش بزرگی از نیازهای آموزشی دانش‌آموزان را برطرف کند، اما چالش‌های معیشتی خانواده‌ها در تأمین سایر نیازها همچنان پابرجاست.
دارالاکرام بر اساس تجربه سال‌های اخیر، در نظر دارد با اولویت‌سنجی دقیق‌تر، نیازسنجی منطقه‌ای و تمرکز بر توانمندسازی پایدار خانواده‌ها، در پویش‌های آینده، حمایت‌های خود را به صورت هدفمندتر ادامه دهد.
پویش «بازگشت به مدرسه» نشان داد که تحقق عدالت آموزشی، تنها در گرو سیاست‌های رسمی نیست؛ بلکه نیازمند مشارکت مدنی، مسئولیت‌پذیری اجتماعی و پیوند نهادهای مردمی است.
امید است که این پویش، فراتر از اعداد و آمار، در بازسازی امید، عزت‌نفس و اعتماد اجتماعی در دل خانواده‌های کمتر‌برخوردار ماندگار باشد.
