نخستین نشست رسمی نهاد مردمی «خانه نجمه» شامگاه شنبه 29 شهریور، همزمان با روز جهانی صلح، با حضور خانواده، دوستان و آشنایان و آقای منصور ضابطیان برگزار شد و در آن علاوه بر معرفی اهداف و برنامه‌های خانه نجمه، رابطه زندگی نجمه با مفاهیم صلح مثبت و منفی و پیام‌های حقوق بشری آن بررسی شد.
روز جهانی صلح یادآور اهمیت تلاش مستمر برای توقف خشونت و ایجاد فرصت‌های همبستگی است. شعار امسال سازمان ملل برای این روز، «اکنون برای جهانی صلح‌آمیز اقدام کنیم» است که فراخوانی برای عمل به مسئولیت فردی و اجتماعی است. بیانیه رسمی سازمان ملل در این روز یادآور می‌شود که هر فرد با اقدام‌های کوچک و ملموس، می‌تواند در مسیر ساختن جهانی صلح‌آمیز نقش داشته باشد.
در نشست افتتاحیه «خانه نجمه»، فعالیت‌های توییتری نجمه به‌عنوان نمودار زندگی اجتماعی او و ابزار ترویج فرهنگ صلح مورد بررسی قرار گرفت. نجمه، که خود قربانی جنگ و فقدان صلح منفی بود، در زندگی روزمره نمونه‌ای زنده از صلح مثبت محسوب می‌شد. از منظر حقوق بشری، صلح منفی صرفاً به معنای عدم حضور جنگ و خشونت مستقیم است؛ یعنی زمانی که نزاع‌ها متوقف شده و خشونت فیزیکی رخ نمی‌دهد. در مقابل، صلح مثبت فراتر از فقدان جنگ است و شامل تحقق عدالت اجتماعی، احترام به کرامت انسانی، رفع تبعیض و ایجاد همبستگی پایدار میان افراد و جوامع می‌شود. زندگی نجمه که سرشار از فعالیت اجتماعی و دوستی و مدارا بود، نشان می‌دهد که صلح واقعی تنها با توقف خشونت حاصل نمی‌شود، بلکه نیازمند مشارکت فعال، رفتار مسئولانه و تقویت روابط انسانی است.
خانه‌ای به یاد نجمه
خانه نجمه نه تنها یک مکان یادبود، بلکه نهادی مردمی و فعال است که با الهام از شخصیت و ارزش‌های نجمه شکل گرفته است. نجمه در گفت‌وگویی با یکی از دوستانش بیان کرده بود که دلش می‌خواهد در امامزاده صالح تجریش باشد، زیرا مردم زیاد به آنجا سر می‌زنند. این علاقه نشان می‌دهد که تداوم حضور نجمه در جمع دوستانش برای او اهمیت داشت و خانه نجمه نیز بر همین اصل شکل گرفت. او جمع‌کننده دوستانش بود و ارزش ویژه‌ای برای روابط انسانی قائل بود. رفتار روزمره و توییت‌های او نشان می‌دهد که این روابط نه تنها در زندگی او بلکه در یاد و نام او نیز باید ادامه یابند. بر اساس همین روحیه، خانه نجمه ایجاد شد تا دوستان و همراهان نجمه بتوانند این پیوندهای انسانی را حفظ کرده و به نسل‌های آینده منتقل کنند.
ویژگی‌های خانه نجمه
نجمه برای اطرافیانش نماد دوستی، مدارا و پذیرش تفاوت‌ها بود. او دوستانی متنوع و حتی متضاد داشت و در عین پایبندی به سبک زندگی شخصی و باورهای دینی خود، دیگران را با روی باز می‌پذیرفت. خانه نجمه بر اساس همین ویژگی‌ها شکل گرفته و تلاش می‌کند فضایی برای همبستگی و پیوستگی اجتماعی فراهم آورد. این خانه بازتاب‌دهنده شور زندگی نجمه و علاقه او به حرکت، جنبش و کنشگری اجتماعی است. تنوع اجتماعی و پذیرش تفاوت‌ها در خانه نجمه نه تنها به عنوان یک اصل اخلاقی بلکه به عنوان ابزاری عملی برای آموزش مهارت‌های زندگی و همزیستی مسالمت‌آمیز به کودکان و نوجوانان به کار گرفته می‌شود.
اهداف و برنامه‌های خانه نجمه
فعالیت‌های خانه نجمه در سه محور اصلی تعریف شده است. محور اول، ارائه خدمات مربوط به کودکان و نوجوانان است. خانه نجمه با توجه به پرتحرک، ورزشکار و اهل سفر بودن نجمه، تلاش می‌کند زندگی کودکان محروم را شادتر و باکیفیت‌تر کند. این خدمات شامل برنامه‌های فرهنگی، آموزشی، ورزشی و بهداشتی است تا کودکان علاوه بر آموزش و سلامت، تجربه‌ای از شادی و جنب‌وجوش را نیز داشته باشند. کارگاه‌های آموزشی، اردوهای کوتاه، بازی‌های گروهی، کلاس‌های مهارت‌های زندگی و گردش‌های تفریحی نمونه‌هایی از این فعالیت‌ها هستند که همگی بر پایه ارزش‌ها و سبک زندگی نجمه طراحی شده‌اند. گفتنی است دارالاکرام 8000 دانش‌آموز مستعد تحصیل فاقد سرپرست موثر در سراسر ایران دارد و خدمات خانه نجمه به کودکان، در گام اول به واسطه دارالاکرام انجام خواد شد.
محور دوم فعالیت‌ها، دفاع از حق حیات و کرامت انسانی است. خانه نجمه با تأکید بر قربانیان جنگ، به ویژه کودکان، اعلام می‌کند که جنگ، بدون تبعیض، گریبانگیر همه می‌شود و کودکان نخستین قربانیان آن هستند. این نهاد تلاش می‌کند خشونت را متوقف کند و یاد جان‌های از دست رفته را زنده نگه دارد. توجه به کودکان غزه و دیگر مناطق جنگ‌زده در کنار کودکان ایرانی نمونه‌ای از این رویکرد همبستگی جهانی است. خانه نجمه نه تنها رویکرد آموزشی و حمایتی دارد بلکه از طریق کمپین‌ها و برنامه‌های آگاهی‌بخش، مخاطبان را به مسئولیت اجتماعی نسبت به قربانیان جنگ فرا می‌خواند.
محور سوم، اندیشیدن درباره صلح و مدارا است. نجمه اهل مدارا بود و خانه نجمه تلاش می‌کند این اندیشه را به عمل تبدیل کند. برگزاری نشست‌های تخصصی و میزگردهای فکری با حضور پژوهشگران، فعالان مدنی و هنرمندان، تولید و ترجمه کتاب‌ها و منابع آموزشی در حوزه صلح و همبستگی و فراهم کردن فضای گفت‌وگوی آزاد میان گروه‌های اجتماعی و فرهنگی از نمونه‌های عملی تحقق صلح و مدارا در خانه نجمه است.
برنامه‌ها و فعالیت‌های عملی
در نشست افتتاحیه، کتابی در حوزه صلح برای گروه سنی ۱۴ تا ۳۵ سال معرفی شد و خلاصه آن ارائه گردید. خانه نجمه قصد دارد این کتاب را ترجمه کرده و بر اساس محتوای آن، کارگاه‌های آموزشی برای دانش‌آموزان دارالاکرام در شهرهای مختلف برگزار کند. همچنین در پاییز امسال، بسته‌های بهداشتی برای دانش‌آموزان این نهاد توزیع خواهد شد. نجمه پیش از جنگ از حامیان دارالاکرام بود و دانش‌آموز مورد حمایت او، قبل از وقوع جنگ فارغ‌التحصیل شد. دوستان نجمه نیز اکنون حمایت از دو دانش‌آموز دیگر را به یاد او ادامه داده‌اند و امید می‌رود خانه نجمه این روند را گسترش دهد و از دیگر دانش‌آموزان نیز پشتیبانی کند. علاوه بر این، خانه نجمه در تلاش است برنامه‌های آموزشی و کارگاه‌های فرهنگی را به گونه‌ای طراحی کند که مفاهیم صلح، عدالت و همبستگی نه تنها به صورت تئوریک بلکه به صورت عملی در زندگی روزمره کودکان و نوجوانان تجلی یابد.
همراهان و نهادهای همکار
نشست افتتاحیه با حضور خانم ادیب، مادر نجمه به عنوان پایه‌گذار «خانه نجمه»، خواهر نجمه، نمایندگانی از اعضای کمیسیون حقوق بشر اسلامی، مؤسسه امام موسی صدر، دارالاکرام و باشگاه اندیشه در محل موسسه دارالاکرام در تهران برگزار شد؛ نهادهایی که نجمه پیش‌تر با آن‌ها ارتباط نزدیک داشت.
همچنین منصور ضابطیان نویسنده و روزنامه‌نگار در این نشست حضور داشت و کتاب تازه خود با عنوان «بلاتکلیف» را معرفی کرد؛ اثری که خاطرات سفر او به استانبول در جریان جنگ دوازده‌روزه را در بر دارد و در قسمتی از آن به خبر درگذشت نجمه شمس‌بخش نیز اشاره شده است. ضابطیان در سخنان خود اشاره کرد که صلح از درون اتفاق می‌افتد و تسری آن به جهان بیرونی نیز در ادامه صلح درونی رخ خواهد داد.
ساختار و چشم‌انداز آینده
خانه نجمه با ابتکار مادر نجمه و همراهی نهادهای مختلف ذکر شده در بالا شکل گرفته و اداره آن بر پایه شفافیت، مشارکت داوطلبانه و مسئولیت اجتماعی استوار است. این نهاد می‌کوشد یاد نجمه را در قالب فعالیت‌های ملموس و ماندگار زنده نگه دارد؛ و مکانی برای ادامه‌دادن دوستی‌ها، شنیدن صدای کودکان و بیان ارزش صلح و تلاش برای تحقق آن باشد.
